آیا روزه گرفتن بر فردی که زیاد دچار فراموشی می شود واجب است؟ الصوم علي كثير النسيان؛

الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.

أما  بعد:

در پاسخ به پرسش  شما  از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:

اگر منظور از فراموشی زیاد، زوال  عقل است بدین معنی که انسان به درجه  ای از کهولت  سن رسیده باشد که نتواند هیچ چیز را از هم تشخیص  بدهد در این صورت روزه بر او واجب  نیست و در نتیجه  روزه گرفتن و کفاره بر او واجب  نمی شود.

اما اگر از عقل و درک برخوردار است و گاها فراموش  می کند باید گفت که چه بسا افراد سالم هم گاها دچار این عارضه  می شوند  اما باتوجه  به  اینکه از قوه عقل و درک برخوردار  است تکلیف  از او برداشته  نمی شود زیرا تکلیف  فقط  هنگام زوال  عقل  از انسان  برداشته  می شود اما فراموش کردن و عدم یادآوری چیزها تاثیری  بر ثبوت تکلیف در مورد او ندارد در نتیجه  باید وضعیت فرد مذکور در سؤال  را بررسی  کرد اگر اشکال  او در این است که در روز رمضان دچار فراموشی  می شود و از آب و غذا استفاده  می کند باید گفت: در صحیح  بخاری حدیث (۱۹۳۳) و صحیح مسلم حدیث (۱۱۵۵) از ابوهریره رضی  الله  عنه روایت شده است که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  فرموده  است: (من نسی و هو صائم فاكل  او شرب  فليتم  صومه  فإنما  اطعمه  الله  و سقاه) يعني: (روزه داری که از روی  فراموشی بخورد یا بیاشامد باید روزه اش را-ادامه  دهد- و تکمیل  کند زیرا خداوند او را خورانده و نوشانده  است)

اما اگر به درجه ای از کهولت سن رسیده باشد که قادر به درک و تشخیص نیست در این صورت با ترک روزه  گناهی  متوجه او نمی شود زیرا(فاقد عقل) مکلف به روزه گرفتن نیست و در این حالت کفاره بر او  واجب نمی شود زیرا کفاره- و غذا دادن به مستمند در ازای  هر روزه- برای  افرادی  است که مکلف به روزه گرفتن هستند ولی به علت بیماری یا کهن سالی توان و قدرت آن ادای آن را ندارند اما با برداشته شدن عقل و درک و تشخیص،  تکلیف نیز برداشته  می شود.

شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله  المصلح