الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:
در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
اموالی که تحت عنوان قسط در دست مردم می باشد چه به سبب معاملات بوده باشد و چه به سبب خرید و فروش اتومبیل و امثال آن باشد در هر صورت بعنوان قرض تلقی می شود لذا اگر انسان امید حصول بدهی خویش را داشته باشد در این حالت بایستی زکات آن را بپردازد و اهل علم در روش پرداخت آن دو نظر ارائه داده اند:
-برخی از آنها می گویند: هرگاه یک سال بر آن مال بگذرد بایستی از دارایی خودش زکات آن را بپردازد( زیرا امید حصول آن را دارد)
-و قول دوم این است که: منتظر بماند تا مبلغی که قرض داده است را حصول کند و سپس زکات سال هایی که آن مبلغ در نزد بدهکاران بوده است را محاسبه و پرداخت کند.
و هر دو دیدگاه قابل تامل هستند؛
اما اگر بیم آن بود که بدهی صاف نشود- بدین معنی که بدهکار شخص مستمندی باشد که توان پرداخت قرض را نداشته باشد- در این صورت پرداخت زکات آن مبلغ بر او واجب نیست و برخی از علماء می گویند: هرگاه به دستش رسید تنها زکات یک سال را بپردازد.
بنابراین اگر یک سال بر قسط های معاملات- که در نزد مردم بعنوان بدهی محسوب می شوند- بگذرد و شما امید حصول آنها را داشته باشید در این صورت بایستی زکات آنها را بپردازید چه از مال خودتان (قبل از حصول بدهی)باشد و چه صبر کنید و هنگام حصول بدهی همه سال ها را یکجا محاسبه و پرداخت کنید.
به طور مثال: قسط آخر سه سال در ذمه طرف معامله باقی خواهد ماند که در این صورت- اگر امید حصول بدهی از وی را دارد می تواند هر سال از مال خودش زکات آن را بپردازد- و همچنین می تواند صبر کند و بعد از سه سال که بدهی را حصول کرد زکات سه سال را محاسبه و پرداخت نماید اما قسط اول ممکن است در کمتر از یک سال به دست او برسد که در این صورت مشمول زکات نمی شود.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
