سپاس و ستایش از آن الله، یگانه پرودگار جهانیان است و درود و سلام می فرستم بر پیامبرمان محمد-رحمت جهانیان- و بر خاندان و اصحابش و همه کسانی که تا روز قیامت از سنت ایشان پیروی می کنند؛
اما بعد:
مهمترین مطلبی که دانستن آن بر هر مرد و زن مومن واجب می باشد این است که بداند: او تنها جهت پرستیدن و بندگی خداوند یگانه و بی شریک آفریده شده است زیرا خداوند می فرماید: ( وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ) يعنى: ( من جن ها و انسان ها را فقط براي اين آفريدم كه تنها مرا بپرستند)الذاریات/۵۶ و همچنین می فرماید: (الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ُ)يعنى: ( الله همان ذاتی است که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما نیکوکار تر هستید)الملك/٢ بنابراین دنیایی که در آن زندگی می کنیم محل عبادت و امتحان است و خداوند متعال بندگانش را در آن با انواع گوناگونی از تکالیف و دستورات مکلف کرده است و ما تنها جهت یک هدف بزرگ و مقصد والا که همان تحقق بندگی خداوند متعال است آفریده شده ایم زیرا تنها زمانی مردم روی خوشبختی را در زندگی شان خواهند دید و کار و بارشان سامان خواهد یافت و آخرت شان اصلاح خواهد شد و طعم آرامش را خواهند چشید که هدف مذکور را که همان پرستش و بندگی خالصانه خداوند متعال است را محقق کنند زیرا عبادت و بندگی خداوند متعال یک طرح الهی برای همه جوانب زندگی است و علاوه بر آن برای همه مردم تشریع شده است زیرا خداوند متعال پیامبرش صلی الله عليه وسلم را به همراه هدایت و دین حق بسوي بشريت فرستاده و فرموده است: (هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ)یعنی: (الله همان ذاتی است که پیامبرش را به همراه هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان دیگر غالب کند حتی اگر مشرکان آن را ناخوشایند پندارند)الصف/۹ أهل علم عبارت"هدی" یا هدایت را علم سودمند و عبارت" دین حق" را عمل صالح تفسیر کرده اند.
بنابراین مهمترین تکلیف هر انسان در دنیا تحقق بندگی خداوند متعال می باشد و اصل و أساس بندگی، بندگی قلب ها است زیرا اگر توحید و بزرگی و عظمت خداوند در قلب ها مستقر نشده باشد و قلب ها در مقابل ذات بی همتای او افتاده و فروتن نباشند بلند شدن ها و نشستن ها و رفت و آمد ها هیچ سودی به حال بنده نخواهند داشت زیرا عملکردهای مذکور فاقد روح هستند و روح عبادت، بندگی قلب برای الله سبحانه وتعالى می باشد.
یکی از الطاف خداوند متعال بر بندگانش این می باشد که عبادت هایی برای شان تشریع نموده است که بنده با اجرای آنها می تواند هدف خلقت را محقق کند زیرا ما در نگاه به این هدف بزرگ و مقصد والا به این نتیجه می رسیم که خداوند متعال ابزار و وسایلی را جهت تحقق هدفش- که همان پرستیده شدن قلبی و ظاهری او سبحانه وتعالى است- برای ما تشریع نموده تا با اجرای آنها بتوانیم به این هدف ربانی جامه عمل بپوشانیم.
به طور مثال: نماز سرآمد همه عبادت های ظاهری است زیرا ارتباط بین بنده و پرودگارش تلقی می شود و همچنین زکات و روزه و حج که ارکان اسلام می باشند از جمله عبادت های ظاهری محسوب می شوند اما نکته اینجاست که تحقق عبادت های مذکور مستلزم تحقق عبادت های قلبی در آنها است بطوریکه وقتی ما به عبادت های مذکور می پردازیم بایستی متوجه باشیم که در حقیقت هدف خلقت را محقق می کنیم و باید بندگی قلب را که همانا توحید و خشوع و فروتنی و اخلاص در برابر پرودگار است را در آنها لحاظ نماییم تا بتوانیم هدف آفرینش را تحقق ببخشیم از اینرو اگر فردی به هر دلیلی نماز یا زکات یا روزه و یا حج را به جا نیاورد آیا معنایش این است که او بنده خداوند نیست؟ در پاسخ می گوییم: خیر؛ او خواسته یا ناخواسته بنده خداوند متعال است زیرا عبادت های مذکور وسیله هایی جهت تحقق بندگی هستند از اینرو استفاده نکردن از وسیله های مذکور به معنای منتفی شدن هدف یا عدم آن نیست بنابراین بایستی عبادت ها و شریعت های الهی را با این دید بنگریم که آنها وسیله هایی برای تحقق هدف والای مذکور که همان بندگی قلب ها برای خداوند متعال است می باشند و بندگی قلب برای خداوند متعال با دو چیز محقق می شود: افتادگی و خواری در برابر الله که کلید بندگی است و محبت خداوند که اساسی ترین شرط آن به شمار می رود؛ از اینرو یک عبادت دو رکن دارد:نهایت محبت به همراه نهایت فروتنی و افتادگی برای خداوند؛
بی تردید یک از الطاف خداوند متعال برای ما بندگان این است که راه های متعددی را جهت رسیدن ما به هدف مذکور تشریع کرده است و جهت محقق شدن هدف خلقت تنها نماز یا زکات یا روزه را مقرر ننموده است بلکه عبادت های متنوعی را تشریع کرده است که برخی از آنها مرتبط با بدن و برخی مرتبط به مال هستند و برخی از آنها در بین بنده و خداوند هستند و برخی در بین بندگان بایکدیگر و مرتبط به حقوق آنها می باشند؛ به هر حال خداوند متعال عبادت های متنوعی را تشریع کرده است که هر یک از آنها جایی در تقسیم بندی های فوق دارد.
اکنون ما در آستانه فرارسیدن ماه رمضان قرار گرفته ایم و عبادت های متنوعی در این ماه وجود دارند که انسان با پرداختن به آنها لذت ایمان و آرامش حقیقی را درک می کند و این ماه باشکوه نیازمند یک نوع آمادگی می باشد؛
آمادگی برای این ماه دو نوع می باشد: آمادگی قلبی و آمادگی عملی
هر دونوع آمادگی از سلف صالح رحمهم الله ثابت شده اند بگونه ای که معلی بن الفضل رحمه الله می گوید: ( سلف صالح، شش ماه از خداوند می خواستند تا حضور در ماه رمضان را نصیب آنان کند) که نوع مذکور آمادگی قلبی می باشد و آمادگی عملی عبارت است از اینکه انسان با انجام دادن أعمال صالح بیشتر خود را برای ماه رمضان آماده کند تا با روح و جسم آماده ای به سراغ عبادت های ماه رمضان برود از اینرو سلف صالح در ماه شعبان بیش از ماه های دیگر قرآن تلاوت می کردند و برخی از آنها در ماه شعبان مغازه های خویش را می بستند و به تلاوت قرآن مشغول می شدند تا اینکه با روح و جسمی آماده به سراغ عبادت های ماه رمضان بروند.
و رسول الله صلى الله عليه وسلم روزه گرفتن زیاد را در ماه شعبان را تشریع کرده است طوریکه ایشان بخش عمده ای از ماه شعبان را روزه می گرفتن ولی همه ماه را بطور کامل روزه نگرفته است زیرا در صحیح بخاری و مسلم از ام المومنين عائشة رضي الله عنها روایت شده است فرمود: ( و لم أر في شهر أكثر صياما في شعبان) یعنی: ( هرگز ندیدم که رسول الله صلی الله عليه وسلم ماهی- از سال-را مانند شعبان بیشتر روزه بگیرد) اهل علم علت زیاد روزه گرفتن رسول الله صلی الله عليه وسلم در ماه شعبان را آماده شدن نفس برای انجام روزه های واجب در رمضان عنوان کرده اند.
ما نیز نیازمند عمل به این سنت ها و فهم معانی آن هستیم زیرا رسول الله صلی الله عليه وسلم بدون دلیل بخش عمده ماه شعبان را روزه نمی گرفته است بلکه عملکرد ایشان یک نوع آمادگی نفسانی جهت ادای روزه های واجب رمضان بوده است.
سنت های رواتب در نمازهای فرض نیز مصداق همین مطلب می باشند؛ بطور مثال نمازهای سنت که پیش از نماز صبح و قبل از نماز ظهر و بعد از نماز عشاء ادا می شوند همگی نوعی آمادگی یا تکمیل تلقی می گردند بگونه ای نمازهای سنت قبلیه در حکم آمادگی و نمازهای سنت بعدیه حکم کامل کردن نمازهای فرض را دارند لذا از هم اکنون باید به انجام مزید عبادت ها بپردازیم تا با نفسی که برای اطاعت خداوند حاضر شده و جهت انجام اعمال صالح آماده گشته است به سراغ این ماه برویم.
و از خداوند متعال می خواهم تا ما و شما را در راستای انجام هر چه بیشتر کارهای شایسته یاری کند و حضور در رمضان را نصیب ما بگرداند و توفیق انجام کارهای شایسته را در آن ماه به ما عطا کند.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
أهمية الاستعداد لإستقبال مواسم الطاعات؛