بسم الله الرحمن الرحيم؛
بسیاری از اضطرابات و نگرانی هایی که زندگی عمومی و شخصی و دینی و دنیوی مردم را تحت تاثیر قرار می دهند موجب افسردگی و سلب آرامش از آنها می شوند و چه بسا مانع حرکت آنها در راستای تحقق پیشرفت های شان شوند اما باید به این مطلب توجه نمود که خواسته یا ناخواسته زندگی دنیوی مملو از امور ناگوار و ناخوشایند بوده و خواهد بود زیرا خداوند می فرماید: (لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ)يعني: ( بی تردید ما انسان را در داخل رنج و زحمت آفریدیم) البلد/٤ لذا هیچ فردی را نمی یابید که از سختی ها و مشکلات دنیا در امان باشد:
كل من تلقاه يشكو دهره***ليت شعري هذه الدنيا لمن؟
يعنى: با هرکه برخورد می کنی مصیبتش را برایت بازگو می کند ای کاش می دانستم این دنیا برای کیست؟ ( یعنی کیست که بی درد باشد؟)
اما انسان ها در برخورد با این پدیده رفتارهای متفاوتی نسبت به یکدیگر از خود نشان می دهند به گونه ای که برخی از آنها خود را تسلیم مشکلات و اسیر رنج ها می کنند و به شخصیتی راکد تبدیل می شوند که متاسفانه بسیاری از مردم چنین وضعیتی را دارا هستند؛
اما برخی از آنها با بهره گیری از أسباب مشروع، گره های مشکلات را باز کرده و بر آنها فائق می آیند.
یکی از ساده ترین ابزار، جهت فائق آمدن بر مشکلات این است که انسان قلب خویش را مملو از امید صادقانه و خوش بینی کند تا تنگی ها و تنگناهای ناشی از مصیبت را بگشاید:
أعلل النفس بالآمال أرقبها***ما أضيق العيش لولافسحة الأمل
نفس اندوهگین خود را با امیدها و آرزوهای- مشروع- وعده می دهم زیرا اگر فرجه امید و آرزو در نفس تعبیه نشود زندگی به تنگ ترین شکل خود در می آید؛
رسول الله صلى الله عليه وسلم " فأل" يا "سخن امیدبخش" را دوست می داشت زیرا در صحیح بخاری و مسلم از طریق قتادة و او از أنس رضی الله عنه روایت کرده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: ( يعجبني الفأل الصالح) یعنی: ( من فال نیک ( سخن امید بخش) را دوست می دارم) و جای هیچ شگفتی در این موضوع نیست زیرا فال نیک ( سخن و احساس امید بخش) بهترین وسیله جهت شکافتن و گذشتن از امواج سیاه دلهره های آینده مجهول است به دلیل آنکه چنین احساسی بشارت دهنده یک خیر و برانگیزنده یک امید در انسان می باشد.
رسول الله صلى الله عليه وسلم خوشبین بودن را دوست می داشت زیرا خوشبینی ثمره حسن ظن داشتن به خداوند متعال و کمال علم به رحمت و بخشایش او است:
و إني لأرجوالله حتي كأنني***أري بجميل الظن ما الله صانع
يعني: من طوری به خداوند امیدوارم که گویی با یک صبر نیکو آنچه را که خداوند انجام خواهد داد را می بینم
رسول الله صلى الله عليه وسلم خوش بينی را دوست می داشت زیرا خوش بینی و احساس امید فراخی و گشایش در روح و روان انسان حاصل می کند و دل ها را خرسند می نماید که این امر یکی از اسباب سعادت و برطرف کردن اندوه و ناراحتی ها به شمار می رود و از مهمترین عوامل در سلامت روانی و جسمی تلقی می گردد.
رسول الله صلی الله عليه وسلم خوش بینی را دوست می داشت زیرا خوش بینی انگیزه ای جهت فعالیت است و افق های نوئی را پیش روی انسان باز می کند تا بتواند اهداف خود را محقق کند لذا فال نیک و امید، نردبانی جهت تحقق نشاط و درمان سستی و ناتوانی هستند.
و من علقت نيل الأماني همومه***تجشم في آثارها المطلب الوعرا
یعنی:فردی که اندوه و مشکلاتش او را از رسیدن به آرزوهایش باز بدارد گویی راه رفتن در یک مسیر سخت را برای خودش تحمیل کرده است.
تاثیرات خوش بینی شامل فرد و جامعه می شود و تنها یک جنبه از زندگی انسان ها را تحت تاثیر خود قرار نمی دهند بلکه بر همه جوانب آن اثر می گذارد:
به طور مثال: خوش بینی عامل اصلی در تصمیم گیری های اقتصادی به شمار می رود و به همین علت است که اقتصاددانان هنگام سنجش میزان فعالیت جوامع در امر سرمایه گذاری، میزان خوش بینی مردم آن جامعه را در مطالعات خود لحاظ می کنند زیرا میزان خوش بینی درصد رفتارهای مصرفی در فرد و جامعه را مشخص می نماید.
رسول الله صلی الله عليه وسلم خوش بینی را دوست می داشت زیرا انسان با خوش بینی از اسارت سرخوردگي های ناشی از ناکامی های گذشته و فشارهای حال حاضر خارج می شود و در نتیجه ترس و هراسش فروکش کرده و امیدش در راستای تحقق هدفش مضاعف می گردد:
إذا ازدحمت همومي في فؤادي***طلبت لها المخارج بالتمني
هرگاه غم و اندوه در سینه ام متراکم شود آنها را با امید و آرزو - از دلم- خارج می کنم.
رسول الله صلی الله عليه وسلم خوش بینی را در زندگی خویش ترجمه عملی کرده بود طوریکه هیچ مشکل و مانعی هرچند بزرگ و سخت، ایشان را از حرکت بسوی هدفش بازنداشت که در زیر به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:
هنگامی رسول الله صلی الله علیه وسلم در مکه تحت محاصره و انواع خطرات قرار گرفت، برخی از صحابه رضی الله عنهم از وضعیت موجود و شدت بلاها و مصیبت های وارده گلایه کردند و ایشان در پاسخ فرمود: (والله ليتمن الله هذا الأمر، حتى يسير الراكب من صنعاء إلى حضرموت لا يخاف إلا الله أو الذئب على غنمه، ولكنكم تستعجلون)یعنی: (سوگند به خدا که خداوند، این دین را به مقصد می رساند ( در روی زمین تمکین خواهد داد) تا جاییکه شخص سواره به تنهایی مسیر صنعاء تا حضرموت را خواهد پیمود و جز خداوند یا گرگ بر گوسفندانش از چیز دیگر نخواهد ترسید اما شما عجله می کنید)
و در سفر هجرت، به همراه ابوبکر صدیق رضی الله عنه راهی سفر پرخطری شدند و با اینکه از هر سو تحت تعقیب بودند و در در شرایط مخاطره آمیزی قرار داشتند به یار باوفایش ابوبکر صدیق رضی الله عنه فرمود: ( لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا) یعنی: ( غم مخور؛ بی تردید الله با ماست)التوبة/٤٠ و خداوند متعال در تصدیق پیامبرش فرمود: (فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَىٰ ۗ وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ)یعنی: ( پس خداوند -بی درنگ- آرامش خود را بر او ( ابوبکر صدیق) نازل کرد و پیامبر را با لشکرهایی که شما نمی بینید تقویت نمود و آیین کفار را به پایین ترین درجه کشانید اما آیین الله ( توحید و یکتا پرستی) همواره در اوج بوده و الله غالب و حکیم است)التوبة/٤٠
و در جنگ احزاب که دشمنان او را همانند احاطه یک دستبند به مچ دست محاصره کرده بودند صحابه رضی الله عنهم را بشارت به فتح شام و ایران و یمن می داد.
آیا بعد از خواندن مصادیق مذکور شایسته نیست تا خوش بین باشیم و جهت تحقق آرزوهای مان بکوشیم؟
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
لماذا نتفاءل؛