ای بندگان خدا؛ نماز ستون دین، تجلی ایمان و یقین، سرآمد همه عبادت ها و بهترین عمل در نزد خداوند است زیرا از معاذ بن جبل رضي الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: ( رأس الأمر الإسلام و عموده الصلاة و ذروة سنامه الجهاد في سبيل الله) یعنی: ( سرآمد عبادت های اسلام و ستون دین، نماز است و رفیع ترین قله آن جهاد در راه خداوند می باشد)مسند امام احمد حدیث (٢٢٣٦) از معاذ بن جبل رضي الله عنه و سنن ابن ماجة حديث (٣٩٧٣) و سنن ترمذی حدیث (٢٦١٦) و سنن الكبري از امام نسائي حدیث (۱۱۳۳۰)
ای مؤمنان؛ نماز، بزرگ ترین عبادت دین و مهمترین رکن اسلام بعد از شهادتین می باشد زیرا از عبدالله بن عمر رضي الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (بني الإسلامُ على خمس: شهادةُ أن إله إلا الله وأن محمداً رسول الله وإقامُ الصلاة وإيتاءُ الزكاة وصومُ رمضان وحجُّ البيت من استطاع إليه سبيلاً)یعنی: ( اسلام بر پنج پایه بنا شده است: " گواهی دادن به اینکه تنها معبود برحق الله است و محمد فرستاده الله است" و" برپاداشتن نماز" و " پرداختن زکات" و" روزه گرفتن در ماه رمضان" و " حج خانه کعبه برای کسانی که توانایی- مالی و بدنی- دارند)صحیح بخاری حدیث (۸) و صحیح مسلم حدیث (١٦)
ای مؤمنان؛ نماز محبوب ترین عمل در نزد خداوند متعال است زیرا عبدالله بن مسعود رضي الله عنه می گوید: از رسول الله صلی الله عليه وسلم سؤال کردم که محبوب ترین عمل در نزد خداوند چیست؟ و ایشان فرمود: ( الصلاة علي وقتها) يعني: (ادای نماز در وقت خودش)صحیح بخاری (٥٩٧٠) و صحيح مسلم حديث (٨٥)
و امام حاکم از ثوبان رضی الله عنه روایت می کند که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: ( استقِيموا ولن تحصوا، واعلموا أن خيرَ أعمالِكم الصلاةُ) یعنی: (با وجود اینکه هرگز نمی توانید حق استقامت و پایداری در دین را به جای آورید اما تا جایی که می توانید- بر راه راست- استقامت بورزید و بدانید که بهترین اعمال شما، نماز است) این حدیث را امام احمد در مسند خویش(۲۲۷۳۷) و إبن ماجه در سنن خویش (۲۷۷) و امام مالک در " الموطأ" (۷۲) و امام حاکم در " المستدرك " (٤٤٩) روایت کرده و سند آن را " صحیح" دانسته است.
ای مؤمنان؛ نماز ارتباط بین بنده و پرودگارش است همانطور که از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( أقرب ما يكون العبد من ربه و هو ساجد فأكثروا الدعاء) يعنى: ( نزدیک ترین حالت بنده با پروردگارش زمانی است او در حال سجده باشد لذا- در حالت سجده- بیشتر دعاء کنید)صحیح مسلم حدیث (٤٨٢)
و همچنین از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: ( قال اللهُ تعالى:(قسمت الصلاةَ بيني وبين عبدي نصفين، فنصفها لي ونصفها لعبدي، ولعبدي ما سأل، فإذا قال: الحمد لله رب العالمين. قال الله تعالى: حمدني عبدي، وإذا قال: الرحمن الرحيم. قال تعالى: أثنى علي عبدي، وإذا قال: مالك يوم الدين. قال جل وعلا: مجَّدني عبدي، فإذا قال: إياك نعبد وإياك نستعين. قال تعالى: هذه بيني وبين عبدي، ولعبدي ماسأل، فإذا قال: اهدنا الصراط المستقيم. قال الله تعالى: هؤلاء لعبدي، ولعبدي ماسأل)یعنی: ( خداوند-در حدیث قدسی-می فرماید: (نماز( سوره فاتحه) را در بین خودم و بنده ام تقسیم کرده ام؛ نیمی از آن ( ستایش او برای) من است و نیمی ( مربوط به درخواست های) بنده ام می باشد و آنچه که بخواهد را به او می دهم) سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: (هرگاه بنده بگوید: ( الحمدلله رب العالمين) خداوند در پاسخ او می فرماید: ( بنده ام مرا سپاس گفت) و هنگامی که بگوید: ( الرحمن الرحیم) خداوند در پاسخش می فرماید: ( بنده ام مرا ستایش کرد) و هنگامی که بگوید: ( مالك يوم الدين) خداوند در پاسخش می فرماید: ( بنده ام مرا به شکوه و بزرگی یاد نمود) و هنگامی که بگوید: ( إياك نعبد و إياك نستعين) خداوند در پاسخ می فرماید: ( این -عبارتی- مشترک در بین من و بنده ام است و هر آنچه که بخواهد به او خواهم داد) و هنگامی که بگوید: (اهدنا الصراط المستقيم، صراط الذین أنعمت عليهم غيرالمغضوب عليهم ولاالضآلين)خداوند می فرماید: ( این قسمت، مرتبط به بنده ام می باشد و هر آنچه که بخواهد به اوب عطاء می کنم) صحیح مسلم حدیث (٣٩٥)
ای مؤمنان؛ نماز یکی از کلیدهای بهشت است زیرا ربيعة بن كعب رضي الله عنه می گوید: ( فكنت آتيه بوضوئِه وحاجتِه، فقال لي: سلْني فقلت: أسألُك مرافقتَك في الجنةِ. قال: أو غيرُ ذلك؟ قلت: هو ذاك، قال: فأَعِنِّي على نفسِك بكثرةِ السجود ) یعنی: ( شبی آب وضوء و چیزهایی که مورد نیاز رسول الله صلی الله عليه وسلم بود را برای ایشان آوردم و خطاب به من فرمود: " یک چیز از من بخواه" گفتم: همراهی شما در بهشت را می خواهم" فرمود: " آیا چیز دیگری هم می خواهی؟" گفتم: همین را می خواهم؛ فرمود: " پس با - ادای نمازهای سنت- بیشتر سجده کن- تا به همراهی من در بهشت نائل آیی-)صحیح مسلم حدیث (٤٨٩)
و از ابوموسی رضی الله عنه روایت است، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: ( من صلي البردين دخل الجنة) یعنی: ( فردی که بر- همه نمازها و خصوصا- نماز های صبح و عصر مواظبت بورزد وارد بهشت می شود) صحیح بخاری حدیث ( ٥٧٤) و صحيح مسلم حديث( ٦٣٥)
أى مؤمنان؛ نماز یکی از بزرگ ترین عوامل در زدودن گناهان و از اسباب ارتقای منزلت بندگان در نزد خداوند تلقی می شود زیرا از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (أرأيتم لو أن نهراً ببابِ أحدِكم، يغتسلُ منه كلَّ يومٍ خمسَ مرات، هل يبقى من درنِه شيءُ؟ قالوا: لا يبقى من درنه شيءٌ. قال: فذلك مَثَل الصلواتِ الخمسِ، يمحو اللهُ بها الخطايا)يعني: ( به من بگویید: اگر مقابل منزل هریک از شما رود جاری وجود داشته باشد و هر روز پنج مرتبه خود را با آن بشوید، آیا اثری از آلودگی در او باقی می ماند؟گفتند: خیر؛ هیچ اثری از آلودگی در وی باقی نمی ماند؛ فرمود: "نمازهای پنجگانه هم به همین روال هستند؛ خداوند متعال توسط آنها گناهان- صغیره- را محو می کند)صحیح بخاری حدیث (٥٢٨) و صحيح مسلم حديث (٦٦٧)
و همچنین از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (ألا أدلكم على ما يمحو الله به الخطايا، ويرفع به الدرجات؟! قالوا: بلى يا رسول الله، قال: إسباغ الوضوء على المكاره، وكثرة الخطى إلى المساجد، وانتظار الصلاة بعد الصلاة، فذلكم الرباط، فذلكم الرباط)یعنی: ( آیا شما را به کارهایی راهنمایی نکنم که انجام دادن آنها مایه پاک شدن گناهان و بالارفتن مقام و منزلت تان- در نزد خداوند- می شود؟گفتند: بله ای رسول خدا؛ فرمود: (وضوی کامل گرفتن در شرایط سخت و هوای سرد و انتظار کشیدن برای نماز بعدی پس از هر نماز که این رباط ( نگهبانی در راه خدا) است، که این رباط است)صحیح مسلم حدیث (٥٢١)
أى مؤمنان؛ نماز نور و روشنایی است؛ زیرا رسول الله صلى الله عليه وسلم می فرماید: ( الصلاة نور) یعنی: ( نماز نور و روشنایی است) صحیح مسلم حدیث (۲۲۳) و همچنین یکی از عوامل مؤثر در تحقق ترک گناهان و کارهای ناپسند است زیرا خداوند می فرماید: ( إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ)يعني: (بى ترديد نماز، انسان را از کارهای بسیار زشت - مانند ظلم و زناو...- و کارهای ناپسند -مانند فساد و ...- باز می دارد)العنکبوت/۴۵ و خداوند می فرماید: (فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ ۖ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا)يعني: (هنگامی که بعد از آنان-نسل ناصالحی- جایگزین شان شد در نماز-کوتاهی کردند- و آن را ترک نمودند و به دنبال شهوات راه افتادند اما به زودی با زیان و عذاب بسیار دردناک و شدیدی مواجه خواهند شد )مریم/۵۹ خداوند متعال در این آیه، پیروی از شهوات و زیانبار شدن را از نتایج کوتاهی در نماز معرفی می کند.
ای مؤمنان؛ مطالب مذکور تنها بخشی از فضیلت های بیشمار این عبادت باشکوه بود؛ چرا اینگونه نباشد؟ درحالی است که شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: ( بخش عمده احادیث رسول الله صلی الله عليه وسلم در خصوص نماز و جهاد است) السياسة الشرعية في إصلاح الراعي و الرعية صفحه (٣٧)
ألا في الصلاة الخير والفضل أجمع *** لأن بها الآراب لله تخضع
یعنی: ( آگاه باشید که همه خیرات و برکات در نماز گردآمده اند زیرا در نماز اعضای بدن در برابر آفریدگارشان، الله فروتنانه می ایستند و خواسته های شان را به او عرضه می کنند)
وأول فرض من شريعة ديننا *** وآخر ما يبقى إذا الدين يرفع
یعنی: ( - زیرا- نماز اولین عبادتی می باشد که در شریعت دین مان بر ما واجب گشت و زمانی که دین و دینداری به پایان خود نزدیک خواهد شد نماز آخرین عبادت باقی مانده در میان مردم خواهد بود)
فمن قام للتكبير لاقته رحمة *** وكان كعبد باب مولاه يقرع
یعنی: "نمازگزار با شروع نماز خود و گفتن" الله اکبر" در معرض رحمت پرودگار قرار می گیرد و حال او به سان برده ای است که در اربابش را می زند"
و صار لرب العرش حين صلاته *** نجيا فيا طوباه لو كان يخشع
يعني: ( و نمازگزار هنگام ادای نمازش با مالک و پرودگار عرش مناجات می کند و اگر مناجاتش خاشعانه و خالصانه باشد سعادتمند و کامیاب می گردد)
ای مؤمنان؛
خداوند متعال شما رابه برپاداشتن نماز دستور داده و فرموده است: (وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ)يعني: ( و نماز را برپا دارید) البقرة/٤٣ و همچنین می فرماید: (أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا)يعنى: (نماز را از موقع زوال خورشید(نماز ظهر) بر پادار و تا تاریکی شب(که ابتدای نماز مغرب است و ادامه آن نماز عشاء می باشد ادامه بده) و-نیز-نماز صبح را - به پا دار- قطعا -ملائکه- در نماز صبح حاضر می شوند)الإسراء/٧٨ و همچنین خداوند می فرماید: ( إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا) يعنى: ( بی تردید نماز -عبادتی- است که بر مؤمنان واجب شده است و دارای اوقات مشخصی می باشد)النساء/۱۰۳ و خداوند متعال نسبت به مواظبت ورزیدن بر نمازها دستور داده و فرموده است: (حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ)يعنى: ( بر ادای-همه- نمازها و- خصوصا- نماز میانه ( نماز عصر) مواظبت کنید و فروتنانه برای خداوند به پاخیزید)البقرة/٢٣٨ و علاوه بر خداوند متعال، رسول الله صلى الله عليه وسلم نیز نسبت به ادای نمازها و محافظت بر آنها تشویق نموده و فرموده است: ( من حافظَ عليها كانت له نوراً وبرهاناً ونجاةً يومَ القيامةِ، ومن لم يحافظْ عليها لم تكنْ له نوراً ولا برهاناً ولا نجاة، وكانَ يومَ القيامةِ مع قارونَ وفرعونَ وهامانَ وأبي بن خلف) يعنى: ( فردی که بر ادای نمازهای واجب مواظبت کند- ثمره این نمازها- در روز قیامت برای او نور و دلیلی- بر ایمانش- و مایه نجاتش خواهند شد و فردی که بر ادای آنها مواظبت نکند نور و دلیلی- بر ایمانش- نخواهد بود و نصیبی از نجات نخواهد یافت و از همراهان فرعون و قارون و ابی بن خلف خواهد بود) مسند امام احمد(٦٥٤٠) و سنن دارمی (۲۷۲۱) از عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما و صحیح ابن حبان (١٤٦٧) و هيثمي در " مجمع الزوائد" (١٦١١) سند آن را " صحیح " دانسته است.
ای مؤمنان؛ خداوند متعال یکی از آثار وخیم کوتاهی کردن در نماز را گرفتاری هرچه بیشتر در گناهان، پیروی از شهوات و در نتیجه مواجه شدن با گرفتاری ها و مصیبت ها و عذاب های دردناک و شدید معرفی می کند و می فرماید: (فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ ۖ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا)يعني: (هنگامی که بعد از آنان-نسل ناصالحی- جایگزین شان شد در نماز-کوتاهی کردند- و آن را ترک نمودند و به دنبال شهوات راه افتادند اما به زودی با زیان و عذاب بسیار دردناک و شدیدی مواجه خواهند شد )مریم/۵۹
ای بندگان خدا؛ کوتاهی کردن در حق نماز از بزرگ ترین گناهان کبیره است بطوریکه خداوند متعال می فرماید: (فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ (٤) الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ(٥)) يعنى: ( وای به حال نمازگزارانی که از نمازهای شان غافل هستند( و در ادای حق آنها کوتاهی می کنند))الماعون/٤-٥
ای مؤمنان؛
بزرگ ترین و خطرناک ترین مصداق کوتاهی در نماز که متاسفانه گریبانگیر عده زیادی می باشد، ترک کردن نماز است چرا که هیچ مصیبتی بزرگ تر از این وجود ندارد که بنده ارتباط خویش را با آفریننده اش قطع کند در حالیکه حتی به مدت یک چشم برهم زدن هم از او بی نیاز نیست.
ای مؤمنان؛
ترک نماز اعلان کناره گیری از دین، جدا شدن از اسلام و کفر ورزیدن به خداوند یگانه و چیره است که چنین عملکردی از قلبی که دارای ذره ای ایمان باشد نمی تواند سر بزند بلکه ترک نماز از قلبی صادر می شود که آشیانه و محل تخمگذاری شیطان شده است و او را از ارتباط و سپاسگزاری بنده اش منع می کند همانطور که می فرماید: (اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ ۚ أُولَٰئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ ۚ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ)يعنى: ( شیطان بر آنها مسلط شده و در نتیجه یاد الله را از خاطرشان برده است)المجادلة/١٩
اى مؤمنان؛
رسول الله صلى الله عليه وسلم که از روی هوی و هوس سخن نمی گوید فرموده است: ( بين الرجل و بين الكفر ترك الصلاة) یعنی: (حد فاصل میان انسان و کفر، ترک نماز است) صحیح مسلم حدیث(۸۲) از جابر بن عبدالله رضی الله عنهما؛ و در روایتی از امام احمد رحمه الله وارد شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (العهدُ الذي بيننا وبينهم الصلاةُ فمن ترَكَها فقد كفَرَ)یعنی: ( وجه تمایز ما با آنها( کافران و مشرکان ) در نماز است، لذا فردی که آن را ترک کند قطعا کافر می شود) مسند امام احمد (٢٢٩٣٧) و سنن إبن ماجة (١٠٧٩) و سنن ترمذي (٢٦٢١) از بريدة الأسلمي رضي الله عنه و شيخ ألباني رحمه الله در صحیح الترغیب و الترهيب حدیث (٥٦٤) آن را نقل کرده است.
اصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم که بهترین مردم روی زمین بعد از پیامبران علیهم الصلاة والسلام به شمار می روند بر کفر ترک کننده نماز اتفاق نظر داشته اند بطوریکه عبدالله بن شقیق رحمه الله می فرماید: ( كان أصحاب محمد صلى الله عليه وسلم لا يرون شيئاً من الأعمال تركه كفرٌ إلا الصلاة) یعنی: ( اصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم ترک کردن هیچ عملی را غیر از ترک نماز کفر نمی دانستند) سنن ترمذی حدیث(٢٦٢٢) و مستدرك حاكم (٧/١) و امام ذهبي رحمه الله سند آن را معتبر دانسته و ألبانی رحمه الله در صحیح سنن ترمذي(٢١١٤) سند آن را " صحیح" دانسته است
و سیدنا عمر رضی الله عنه، شخصیت والایی که مشمول الهام الهی قرار گرفته بود می فرماید: ( لا اسلام لمن لم يصل) يعنى: (شخصی که نماز نخوانده است بهره اي از اسلام ندارد) این اثر را " المروزی" در " تعظيم قدر الصلاة" ٢/٨٩٧(٩٣٠) روایت کرده است.
و سیدنا علی رضی الله عنه می فرماید: (من لم يصل فقد كفر) یعنی: ( شخصی که نماز نمی خواند قطعا کافر است) این اثر را إبن أبي شيبة در " المصنف" ٢/٣٨٧ (٧٧٢٢) روایت کرده است.
ای بندگان خدا؛ کفر ترک کننده نماز موضوعی است که رسول الله صلی الله عليه وسلم به آن خبر داده و صحابه رضی الله عنهم بر آن اتفاق نظر داشته اند و خداوند متعال آن را سبب مهمی در داخل شدن به آتش دوزخ معرفی کرده و فرموده است: (مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ (٤٢) قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ (٤٣)وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ (٤٤) وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ (٤٥) وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ(٤٦)) يعنى: ( - بهشتيان از دوزخیان خواهند پرسید- چه چیزی شما را داخل دوزخ گردانده است؟ (٤٢) خواهند گفت: ما نماز نمی خواندیم(٤٣) و به مستمندان غذا نمی دادیم (٤٤) و همواره با بیهوده گويان ( اهل باطل) همراه می شدیم (٤٥) و به روز قیامت باور نداشتیم (٤٦))المدثر/٤٢-٤٦
ای کاش می دانستم کسانی که به جای مواظبت بر ادای نمازها بر ترک آنها مواظبت می کنند آیا می دانند که ترک کننده نماز ایمان ندارد؟
آری؛ ترک نماز کفر است و کسانی که با کوتاهی در نماز با دین شان بازی می کنند و آن را امری ناچیز و غیرجدی می پندارند باید بدانند که در مهلکه خطرناکی قرار دارند زیرا رسول الله صلی الله عليه وسلم ترک یک نماز را سبب نابود شدن پاداش همه اعمال شایسته ذکر کرده است بطوریکه از بریده رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: ( من ترك صلاة العصر حبط عمله) يعني: ( فردی که نماز عصر را ترک کند- پاداش های- اعمال- شایسته- گذشته اش از بین می رود)صحیح بخاری حدیث(٥٣٣)
أى مؤمنان؛ این حال فردی است که تنها یک وعده از نمازهای خود را ترک می کند پس حال کسیکه چندین نماز را پشت سر هم ترک میکند و یا یک نماز را می خواند و یک نماز را ترک می کند چگونه خواهد بود؟
ای بندگان خدا؛ بدانید که از بین رفتن پاداش أعمال تنها مخصوص ترک نماز عصر نیست بلکه این مجازات الهی با ترک هر یک از نمازهای واجب محقق می گردد.
بنابراین تقوای خداوند را پیشه کنید و بر ادای این برنامه باشکوه الهی مواظبت بورزید زیرا کسیکه بر ادای آنها مواظبت نکند مستوجب خشم و لعنت پرودگار واقع می شود و امدادهای الهی از او قطع می گردند و کسیکه بر آنها مواظبت نماید بدون شک به بزرگ ترین عامل سعادت و نجات و پیروزی و رستگاری چنگ زده است.
خطبه دوم:
اما بعد:
ای مردم: بدون شک نماز یکی از بزرگ ترین و باشکوه ترین عبادت ها در نزد خداوند می باشد زیرا همه پیامبرانش را به ادای آن دستور داده است و شکوه و عظمت این عبادت به جایی رسیده است که پرچمدار موحدان سیدنا ابراهیم علیه الصلاة والسلام در دعایش می فرماید: ( رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ) يعني: ( پرودگارا من و فرزندانم را از برپاکنندگان نماز بگردان؛ پرودگارا دعای مرا- در همه موارد و مخصوصا این مورد- بپذیر) ابراهيم/٤٠ و خداوند متعال برپاداشتن نماز را به سیدنا موسی علیه الصلاة والسلام دستور داده و فرموده است: (وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي) يعنى: ( و نماز را به پا دار تا همواره در یاد من باشی) طه/١٤
از جمله مواردی که بر اهمیت نماز و وجوب آن تاکید می کند این است که رسول الله صلی الله عليه وسلم در سکرات مرگ و لحظات پایانی عمر مبارک خود پیوسته به صحابه رضی الله عنهم می فرمود: ( الصلاة الصلاة و ما ملكت ايمانكم) یعنی: ( به نماز و حقوق کنیزان - و سایر زیردستان- تان اهتمام بورزید) مسند امام احمد (٢٦٥٢٦) و الضياء في الأحاديث المختارة(٢٤٢١) و در روایت دیگری وارد شده است: ( و هو يغرغر بنفسه:" الصلاة و ما ملكت أيمانكم) یعنی: ( رسول الله صلى الله عليه وسلم در حالیکه روح در گلویش جمع شده بود می فرمود: ( به نماز و حقوق کنیزان- و سایر زیردستان- تان اهتمام بورزید) و سیدنا عمر رضی الله عنه در نامه ای به امیران سرزمین های اسلامی می نویسد: ( إن أهمَّ أمورِكم عندي الصلاةُ، فمن حفظِها وحافظَ عليها حفظَ دينَه، ومن ضيَّعَها فهو لما سواها أضيعُ) یعنی: ( با اهمیت ترین امور شما در نزد من نماز است لذا فردی که بر آن مواظبت ورزد دینش را حفظ کرده است و فردی که نماز را ضایع کند به طریق اولی چیزهای دیگر را ضایع خواهد نمود)مؤطأ امام مالک ۲/۱۰ (۹) و مصنف عبدالرزاق (۲۰۳۸)
ای بندگان خدا؛میزان محبت شما به خداوند و رغبت تان به دین اسلام از اهمیت تان به نماز مشخص می شود؛ امام احمد رحمه الله می فرماید: ( امام احمد رحمه الله می فرمود: ( بهره مردم از اسلام به اندازه اهتمام شان به نماز است و میزان رغبت شان به اسلام از رغبت شان به نماز معلوم می شود) و همچنین می فرمود: ( از اینکه با قلبی تهی از ارزش اسلام خداوند را ملاقات کنی بسیار برحذر باش - و بدان- ارزش اسلام در قلب تو به اندازه ارزشی است که در قلبت برای نماز قائل هستی)" الصلاة" اثر امام احمد (٥٤)
پس ای بندگان خدا؛ ارزش این عبادت را درک کنید و آن را در اوقات تعیین شده اش ادا نمایید و رکوع و سجود آن را کامل به جا بیاورید و بر ادای آن در مساجد و با جماعت مواظبت ورزید زیرا نماز یکی از برنامه های جمعی اسلام است که خداوند متعال در خصوص آن فرموده است: ( وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ) يعنى: ( به همراه نمازگزاران نماز بخوانید) البقرة/٤٣ و رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده است: (لقد هممتُ أن آمُرَ بالصلاةِ فتقام، ثم آمُرَ رجلاً فيصلي بالناس، ثم أنطلقُ معي برجالٍ معهم حِزَمٌ من حطبٍ إلى قومٍ لا يشهدون الصلاةَ، فأحرِّقُ عليهم بيوتَهم) يعني: ( خواستم به برپایی نماز دستور بدهم و یکی از مردها را بعنوان امام برای مردم بگمارم و سپس با اشخاص حامل بسته های هیزم بسوی کسانی که در نماز- جماعت- شرکت نمی کنند بروم و خانه های شان را بر سرشان آتش بزنم) صحیح بخاری حدیث (٦٤٤) و صحيح مسلم حديث (٦٥١) از ابوهریره رضی الله عنه.
ای مؤمنان؛ چگونه می توانید فراخوان الهی را بشنوید اما به جای پذیرش آن وشرکت در نماز جماعت، در منزل یا دفتر کارتان بنشینید؛
خداوند متعال رسول الله صلی الله علیه و سلم را به دلسوزی و مهربانی نسبت به مؤمنان توصیف کرده و فرموده است: (لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ)یعنی: ( سوگند به ذات خودم پیامبری از- میان- خودتان برای شما آمده است-و-هرگونه ناراحتی که به شما برسد برای او سخت و دشوار می باشد و علاقه وافری به- هدایت یافتن- شما دارد و نسبت به مؤمنان بسیار دلسوز و مهربان است) التوبة/۱۲۹ حال وقتی این پیامبر دلسوز قصد آتش زندن منازل کسانی که در نماز جماعت شرکت نمی کنند را دارد خودتان به اهمیت و خطورت و جدیت نماز جماعت بیندیشید زیرا نماز جماعت به اندازه ای در نزد خداوند اهمیت دارد که حتی در شرایط جنگی و بحرانی هم نسبت به برپاداشتن آن دستور داده و فرموده است: (وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَىٰ لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ ۗ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كَانَ بِكُمْ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ ۖ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا) یعنی: (و - ای پیامبر- زمانیکه در- لحظات خوف و شرایط بحرانی- در میان آنها باشی،و برای آنها نماز بر پاداشتی،باید گروهی از آنها با شما (به نماز) بایستند و بایستی سلاح هایشان را با خود به همراه خود داشته باشند و هنگامیکه سجده کردند(یعنی نماز را به پایان رسانیدند) باید نگهبانی بدهند و گروه دیگری که هنوز نماز نخوانده اند بایستی با شما نماز بخوانند، و آنها نیز باید احتیاط کنند و سلاحهایشان را(در نماز) با خود به همراه داشته باشند- زیرا- آرزوی کافران این است که شما از سلاح های و اسباب و وسائل خود غافل شوید تا یکباره بر شما حمله ور شوند ، و اگر موانعی از قبیل باران یا بیماری(در اثر جراحت) موجب آزرده خاطر شدن شما بشود - در این صورت- گناهی بر شما نیست که سلاح های خود را (بر زمین) بگذارید،اما (ابزار دفاعی و پیشگیری کننده و) احتیاطی خود را به همراه داشته باشید؛ بی تردید خداوند برای کافران عذابی خوارکننده مهیا کرده است)النساء/١٠٢ بنابراین صحابه رضی الله عنهم حتی در شرایط جنگ نیز نماز جماعت را ترک نمی کردند:
نحن الذين إذا دُعوا لصلاتِهم *** والحربُ تسقي الأرضَ جاماً أحمرا
ما امت- نسلی- هستیم که وقتی هنگام نبرد و زمانی که بهبوهه های جنگ، زمین را با خون سرخ سیراب می کرد و در آن هنگام به نماز فراخوانده می شدند
جعلوا الوجوهَ إلى الحجازِ فكبَّروا *** يدعـون ربًّا بالفــضائلِ أنعمَا
چهره های خود را بسوی قبله می گرداندند و "الله اکبر" گفته-و به نماز می پرداختند- و پروردگاری را می خواندند که در مقابل فضیلت ها نعمتش را سرازیر می کند.
ای بنده خدا به سفارش عبدالله بن مسعود رضی الله عنه گوش جان فرا ده که می فرمايد: (من سرَّه أن يلقى الله غداً مسلماً فليحافظ على هؤلاء الصلواتِ حيثُ يُنادى بهن، فإنكم لو صليتُم في بيوتِكم كما يصلي هذا المتخلفُ لتركتُم سُنةَ نبيِّكم، ولو تركتُم سُنةَ نبيِّكم لضللتم، ولقد رأيتُنا وما يتخلفُ عنها إلا منافقٌ معلومُ النفاقِ) یعنی: ( فردی که دوست دارد فردای روز قیامت بعنوان یک مسلمان خداوند را ملاقات کند پس بایستی بر ادای این نمازها در همان جایی که بدانها فراخوانده می شود- یعنی در مساجد- مواظبت بورزد زیرا اگر شما هم همانند فردی که از نماز جماعت تخلف می ورزد در منازل تان نماز بخوانید در این صورت قطعا راه و روش پیامبرتان را ترک نموده اید و در صورتیکه راه و روش پیامبرتان را ترک نمایید قطعا گمراه می شوید و در حقیقت مشاهده مى کردیم که تنها فردی از نماز جماعت تخلف می ورزید که نفاقش آشکار بود)صحیح مسلم حدیث (٦٥٤)
اگر ابن مسعود رضی الله عنه امروز می بود و کسانی که به جای حضور در مساجد، خیابان ها و صحراها و گردش گاه ها را آباد می کنند را مشاهده می کرد چه می گفت؟و یا با کسانی که ساعت ها بر روی سکوهای ورزشگاه می نشینند و جهت تماشای مسابقات نماز شان فوت می شود چه برخوردی می کرد؟إنا لله وإنا إليه راجعون
بنابراين تقواي خداوند را پیشه کنید و بر ادای نمازهای تان در همان جایی که بدانها فراخوانده می شود- یعنی در مساجد- مواظبت بورزید.
ای مؤمنان؛
فرزندان خود را نسبت به ادای نماز و مواظبت بر آنها امر کنید و آنان را تشويق و ترغيب نماييد و بر این کار دوام داشته باشید زیرا خداوند متعال ما را بدان دستور داده و فرموده است: (وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ نَّحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىٰ)طه/۱۳۲یعنی: ( -ای پیامبر- خانواده خود را به نماز خواندن دستور بده و خودت بر ادای آن ثابت قدم باش؛ ما از شما روزی نمی خواهیم بلکه به شما روزی می دهیم و نتیجه از آن ( اهل) تقوی و پرهیزکاری است)طه/۱۳۲
ای بندگان خدا؛بی توجهی و سستی جوانان نسبت به این فریضه الهی غالباً نتیجه کوتاهی کردن والدین و سرپرستان آنها است لذا به همه والدین و سرپرستان جوانان موکدانه توصیه می کنم تا در مورد فرزندان شان از خداوند بترسند و آنها را با جدیت تمام به نماز فرا بخوانند و دستور خداوند را در خصوص حفاظت و صیانت از امانت به جای آورند زیرا مساله نماز از جدیت و خطورت فراوانی برخوردار است و مشخصه صف دوستان خداوند با دوستان شیطان می باشد و کسیکه آن را ترک کند کافر می گردد؛ لذا آنها را از خردسالی به نمازخواندن و رفتن به مساجد عادت دهید و به هیچ وجه در این مسأله مهم کوتاهی نورزید که عواقب وخیم و فرجام ناگواری در پی می دارد زیرا اگر امروز در اصلاح فرزندت کوتاهی نمایی، اصلاح او فردا بسیار سخت تر خواهد شد و آنهنگام پشیمانی فایده ندارد.
" پرودگارا ما و فرزندان مان را از برپاکنندگان نماز قرار بده و دعای مان را بپذیر"
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
الصلاة الصلاة