ای مردم؛ خودم و شما را به پیشه کردن تقوای الهی در خلوت و جلوت توصیه می کنم زیرا تقوی محکم ترین سپری است که انسان را در مقابل طوفان شهوات مصون می دارد و مطمئن ترین دست آویز برای سقوط نکردن در پرتگاه های انحراف است؛ مژده باد بر پرهیزکاران که هیچ ترس و اندوهی متوجه آنان نخواهد بود بلكه: (إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا (٣١) حَدَائِقَ وَأَعْنَابًا (٣٢) وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًا(٣٣) وَكَأْسًا دِهَاقًا (٣٤) لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا كِذَّابًا (٣٥) جَزَاءً مِنْ رَبِّكَ عَطَاءً حِسَابًا(٣٦))يعنى: ( بی تردید بهره پرهیزکاران کامیابی است (۳۱) - و همچنین- باغ ها و أنواع انگورهاست (۳۲) و حوریان هم سن و سال (۳۳) - و جامی لبریز از ( نوشیدنی های بهشتی) است(٣٤) که در آنجا گفتار بیهوده و دروغ نمی شنوند(٣٥) -اینها- پاداش پرودگار شما و موهبتی شایسته- آنان- است)النبأ/٣١-٣٦
ای مؤمنان؛ فرصت بزرگى در پیش روی ما قرار دارد که بایستی پیش از فوت آن مغتنمش شماریم و از آن بهره برداری کنیم چرا که در این ماه مبارک دروازه های بهشت گشوده مى شوند و درهای دوزخ بسته می گردند و شیاطین به بند کشیده می شوند و در هر شب ندا دهنده ای ندا سر می دهد که ای خواهان خیر بسوی مزید عبادت ها روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
لذا تا جایی که در توان دارید بسوی مزید عبادت ها و کارهای خیر بشتابید و خویشتن را از فرصت های گرانبهای این ماه محروم نسازید که در این صورت زیانبار نخست و پایانی خود شما خواهید بود زیرا انجام دهنده خیر، بهره مند و ترک کننده شر دور از گزند می باشد.
ای مؤمنان؛
هوشیار آن است که قدر فرصت های نزول رحمت را بداند و با انجام مزید کارهای شایسته خود را از برکات آن بهره مند نماید و ماه رمضان یکی ار فرصت های ویژه جهت ارتقای ایمان است که خداوند متعال انواع و اقسام راه های کسب خیر را در این ماه برای مؤمنان فراهم کرده است که باشکوه ترین آنها " روزه گرفتن بر اساس ایمان و امید کسب پاداش اخروی می باشد" زیرا در صحیح بخاری و مسلم از ابوهريرة رضي الله عنه روايت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( من صام رمضان إيماناً و احتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه) یعنی: ( کسیکه ماه رمضان را از روی ایمان و امید پاداش اخروی روزه بگیرد گناهان گدشته اش مورد آمرزش قرار می گیرد) صحیح بخاری حدیث (۳۸) و صحیح مسلم حدیث (٧٦٠) لذا ای خواهان خیر بسوی مزید عبادت ها روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی از آتش دوزخ صادر می کند.
ای مؤمنان؛
یکی دیگر از فرصت های ویژه و طلایی و دروازه های خیر در این ماه باشکوه، پرداختن به نماز تراویح بر اساس ایمان و امید کسب پاداش اخروی می باشد زیرا از ابوهريرة رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( من قام رمضان إيماناً و احتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه) یعنی: ( کسیکه ماه رمضان را از روی ایمان و امید کسب پاداش اخروی- با ادای نماز تهجد- به پا دارد گناهان گذشته اش بخشیده می شود) صحیح بخاری حدیث (۳۷) و صحیح مسلم حدیث (٧٥٩)
آری؛ مژده باد بر روزه داری که شب های خویش را با دلی لرزان و چشمانی گریان در برابر یگانه معبود خویش می ایستند و با زبانی ثناگو در مقابل عظمت و شکوه او به رکوع و سجده می افتد و از آخرت هراسان است و به رحمت مالکش امید دارد: (فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ)یعنی: ( هیچ احدی در مورد - پاداش های بسیار بزرگی که به پاس قدردانی از عملکرد - مؤمنان- برای آنها تدارک دیده شده است اطلاع ندارد)السجدة/١٧ لذا بازهم سفارش رسول الله صلی الله عليه وسلم را خاطر نشان ساخته و می گویم: ای خواهان خیر بسوی مزید عبادت ها روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
ای مؤمنان؛
یکی دیگر از فرصت های گرانبها در ماه رمضان، سپری کردن شب قدر با انجام عبادت ها و کارهای شایسته می باشد زیرا شب قدر از چنان منزلتی برخوردار است که خداوند خطاب به پیامبرش علیه الصلاة و السلام می فرماید: (وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْر(٢)ليلةُ القدرِ خـيرٌ من أَلْفِ شَهْرٍ (٣) تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ (٤) سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْر(٥))يعنى: ( شما چه می دانید که شب قدر چیست؟( از چه فضیلتی برخوردار است؟)(۲) - عبادت در-شب قدر از عبادت - هزار ماه هم بافضیلت تر است (۳) در آن شب ملائکه و جبریل جهت اجرای اموری ( که خداوند به آنها دستور داده است) پیاپی به دستور پروردگارشان - به زمین- می آیند(۳) و تا طلوع فجر( موقع اذان صبح) - بر مؤمنان سلام و درود می فرستند( برای آنها از خداوند طلب آمرزش می کنند)(٥))القدر/٥
آری؛ شب قدر، شب رهایی جستن از دوزخ و نزدیک شدن به رحمت پرودگار می باشد و شبی است که همه کارهای باحکمت در آن از ازسوي خداوند مقدر و مقرر می شوند و در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (من قام ليلة القدر إيماناً و احتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه) يعني: ( کسیکه شب قدر را از روی ایمان و امید كسب پاداش اخروی زنده نگه دارد گناهان گذشته اش بخشیده می شود) صحیح بخاری حدیث (۱۹۰۱) صحیح مسلم حدی(٧٦٠) پس ای خواهان خیر این شب را زنده نگه دار و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
ای مسلمانان؛
یکی از دروازه های وسیع کسب خیرات و برکات در ماه رمضان که زینت و آراستگی آن را دوچندان می کند تلاوت بسیار و تدبر افزون در قرآن کریم است زیرا این ماه، ماه قرآن می باشد: (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ)یعنی: ( ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شد (و این قرآن) هدایتی برای مردم است و- محتوی- دلایل روشنی از هدایت و جداکننده حق از باطل می باشد لذا هر یک از شما- مؤمنان- که ماه رمضان را دریابد باید روزه بگیرد) البقرة/١٨٥ لذا تا جاییکه می توانید نسبت به تلاوت و تدبر و گوش دادن و عمل به آیات قرآن اهتمام بورزید زیرا قرآن به راست ترین راه هدایت می کند: ( إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ ) يعنى: (بی تردید این قرآن به راست ترین-و صحیح ترین- راه رهنمون می سازد)الإسراء/٩ و از رسول الله صلى الله عليه وسلم ثابت شده است که ایشان قرآن را در ماه رمضان ختم می کرد بطوریکه در "صحیح بخاری و مسلم" از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است فرمود: (كان جبريلُ يعرضُ على النبيِّ صلى الله عليه وسلم القرآنَ كلَّ عامٍ مرةً، فعرَضَ عليه مرتين في العامِ الذي قُبضَ فيه)يعنى: ( جبریل- علیه الصلاة والسلام- هر سال یک مرتبه قرآن را بر رسول الله صلی الله عليه وسلم عرضه می کرد(با همدیگر تکرار می کردند) و در سالی که از دنیا رفت دو مرتبه بر ایشان عرضه نمود) صحیح بخاری حدیث ( ٤٩٩٨) و صحيح مسلم حديث (٢٤٥٠)
اما نکته ای که بایستی در اینجا به آن اشاره کنم این است که ختم قرآن در ماه رمضان نباید خالی از روح تأمل و تفکر در محتوای آیات باشد و نباید همچون خواندن شعری سريع و گذرا باشد زیرا خداوند متعال هدف از نزول قرآن را تدبر در آیات آن معرفی کرده و فرموده است: (كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ)يعني: (-قرآن- کتاب بسیار بابرکتی است که بر شما نازل کردیم تا در آیاتش تدبر کنند و اهل عقل و خرد پند بگیرند)ص/۲۹
لذا ای خواهان خیر بسوی این عبادت هم روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
ای مؤمنان؛
یکی از بارزترین ویژگی های ماه رمضان نشر و گسترش خیر و احسان و نیکوکاری در تمام ابعاد گفتاری و رفتاری می باشد زیرا قلب ها در ماه رمضان توسط روزه و تلاوت قرآن پالايش می شوند و پاکیزگی را به سایر اعضای بدن منتقل می کند و منجر به تولید کارهای شایسته می شود که: (إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ)يعني: (قطعا انجام کارهای صالح و پسندیده، گناهان را از بین می برند)هود/١١٤ و یکی از پاداش های کار شایسته، توفیق انجام کار شایسته دیگر یه دنبال آن است و در صحیح بخاری و مسلم از عبدالله بن عباس رضي الله عنهما روایت شده است گفت: (كان رسولُ الله صلى الله عليه وسلم أجودَ الناسِ، وكان أجودَ ما يكونُ في رمضانَ حين يلقاه جبريلُ، وكان يلقاه جبريلُ في كلِّ ليلةٍ من رمضانَ، فيدارسُه القرآن، فلَرسولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم حين يلقاه جبريلُ أجودُ بالخير من الرِّيحِ المرسلةِ) یعنی: ( رسول الله صلى الله عليه وسلم سخاوت مندترین انسان بود و در ماه رمضان هنگامیکه با جبریل ملاقات می کرد سخاوت مندتر از سایر اوقات می شد و جبریل- علیه الصلاة والسلام- در هر شب از ماه رمضان با رسول الله صلی الله عليه وسلم ملاقات می کرد و قرآن را- تا جاییکه نازل شده بود- با ایشان دور می نمود و رسول الله صلى الله عليه وسلم هنگام ملاقات با جبریل- علیه الصلاة والسلام- نسبت به بذل و بخشش خیرات از تندبادوزنده هم سریع تر می شد)صحیح بخاری حدیث (٦) و صحيح مسلم حديث(٢٣٠٨) لذا تا جاییکه می توانید در این ماه نسبت به انجام کارهای شایسته و خداپسندانه اقدام بورزید چرا که خداوند نیکوکاران را دوست می دارد و بدانید که نیکوکاری تنها در سایه بخشیدن آنچه که دوستش دارید محقق می شود: (لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون) يعنى: ( تنها زمانی به نیکوکاری خواهید رسید که از دوست داشتنی های تان بگذرید و آنها را ببخشید)آل عمران/٩٢ لذا از بخل و تنگ چشمی و وسوسه های ابلیس برحذر باشید زیرا: (الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ ۖ وَاللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ)يعنى: ( ابلیس- هنگام بخشش دارایی شما را می ترساند و - وعده فقر به شما می دهد و- علاوه بر آن- شما را به کارهای زشت و ناپسند فرامی خواند -اما- الله از جانب خویش وعده آمرزش و فزونی (نعمت ها ) را به شما می دهد؛ و الله بس گشایشگر و دانا است)البقرة/٢٦٨
پس ای خواهان خیر بسوی این کردار شایسته هم روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
ای مؤمنان؛
یکی از دروازه های حصول خیر و برکت در این ماه، عمره گزاردن است زیرا عمره گزاردن در این ماه معادل گزاردن حج می باشد که خداوند را بر این لطف بی کران شاکر و سپاسگزار هستیم اما نکته ای که بایستی بدان توجه داشته باشیم این است که پرداختن به سنتی که موجب ضایع شدن یک واجب شود نیکوکاری تلقی نمی گردد زیرا برخی از مردم با وجود تنگدستی یا بدهکار بودن، قرض می گیرند تا ماه رمضان را در مکه یا مدینه سپری کنند و در نتیجه از رسیدگی و تامین مایحتاج خانواده و فرزندانش که امری واجب است غافل می مانند که چنین عملکردی نیکوکاری تلقی نمی شود زیرا مرحله نخست نیکوکاری ادای واجبات است و سپس اولویت بندی عبادت هاو شتافتن بسوی انجام آنها می باشد.
پس ای خواهان خیر بسوی این عبادت هم روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
ای مؤمنان؛
یکی از مصادیق پرهیزکاری که رسول الله صلی الله عليه وسلم در این ماه بر آن مواظبت کرده است اعتکاف دهه پایانی ماه رمضان در مسجد می باشد زیرا در صحیح بخاری و مسلم وارد شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم دهه پایانی ماه رمضان را به اعتکاف می پرداخت و اعتکاف عبارت است اقامت گزیدن در یکی از مساجد، جهت عبادت خداوند و حصول پاداش سرای اخروی.
پس ای خواهان خیر بسوی این عبادت هم روی بیاور و ای خواهان شر از گناهان بکاه و کوتاه بیا چرا که خداوند متعال در هر یک از شب های رمضان حکم رهایی بندگانی را از آتش دوزخ صادر می کند.
لذا: طوبي لمن كانت التقوي بضاعته***في شهره و بحبل الله معتصما
يعنى: (بشارت باد بر کسیکه به رشته ناگسستنی خداوند(قرآن و سنت) چنگ زده- و-ثمره- تجارتش در ماه رمضان ( کسب) تقوی بوده است )
پرودگارا ما را در راستای تحقق بندگی شایسته خود و نیکوکاری به بندگانت یاری بفرما و توفیق گفتار و کردار و رفتار شایسته را به ما ارزانی دار.
(يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ ۖ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ)يعنى: (ای مردم شما-همه- در برابر الله فقیر و نیازمند هستید و تنها الله بی نیاز و ستوده شده است)الفاطر/۱۵
خطبه دوم:
اما بعد:
ای مردم تقوای خداوند را پیشه کنید و بدانید که حکمت تشریع روزه محقق شدن تقوی و پرهیزکاری در بندگان می باشد زیرا خداوند می فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)يعني: ( ای مؤمنان روزه بر شما واجب شده است همانطور که بر امت های پیش از شما واجب بود تا- با ادای آن- پرهیزکار شوید)البقره/۱۸۳ پس ای خواهان خیر بسوی این عبادت باشکوه بشتاب و ای خواهان شر دست از گناهان بکش.
ای مسلمانان؛
یکی از مهمترین و سریع ترین راه های رسیدن به خداوند متعال در این ماه و در باقیمانده عمر، دعاء کردن و راز و نیاز نمودن با خداوند متعال می باشد زیرا از نعمان بن بشر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( الدعاء هو العبادة ) يعنى: ( دعاء همان عبادت است) سنن ابوداود حدیث (١٤٧٩) و سنن ترمذي حديث (٢٩٦٩) و سنن ابن ماجة حديث (٣٨٢٨) و امام ترمذي سند آن را " صحیح" دانسته است.
و خداوند می فرماید: ( وَقَالَ رَبّكُمْ اُدْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِين)يعني: ( و پروردگارتان می فرماید: مرا به فریاد بخوانید تا-خواسته های تان را اجابت کنم مسلما کسانی که در برابر عبادت من (فریاد خواندن من) تکبر بورزند به زودی خوار و زبون داخل جهنم خواهند شد)غافر/۶۰ و در حدیث صحیح وارد شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (من لم يسأل الله يغضب عليه) يعني: ( کسیکه- خواسته ها و نیازهایش را- از الله نخواهد، (الله) بر او خشم می گیرد)این حدیث را امام ترمذي در سنن خویش(٣٣٧٣) روايت کرده وسند آن را " صحیح " دانسته است؛ لذا در خوشی و ناخوشی، در رفاه و تنگدستی همواره خواسته های تان را از خداوند طلب کنید و در خواسته های تان خیر و برکت دنیا و آخرت را از او مسئلت دارید: (..رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ)یعنی: (..پرودگارا در دنیا به ما نیکی روزی کن و در آخرت - هم - نیکی عنایت بفرما و ما را از عذاب آتش دوزخ مصون بدار)البقرة/۲۰۱
ای بندگان خدا؛ جهت مستجاب شدن دعاهای خویش لحظات اجابت دعاء را بجویید زیرا طبق فرمایش رسول الله صلى الله عليه وسلم، هر روزه دار در هر روز از ماه رمضان از مزیت یک دعای مستجاب برخوردار است که محتمل ترین لحظه، اوقات پیش از افطار می باشد و به همین دلیل است که خداوند متعال در میان آیات روزه، سخن از دعاء آورده و فرموده است: (وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ)يعنى: (و هنگامی که بندگانم در باره -دور با نزدیک بودن- من از شما بپرسند-بگو:- من بسیار نزدیک هستم و زمانی که دعاء کننده مرا -در خصوص خواسته ای- بخواند، دعایش را اجابت می کنم لذا بایستی(فراخوان ) مرا (در خصوص توحید عمل به شریعت) بپذیرند و به من ایمان آورند تا راهیاب گردند)البقرة/١٨٦ لذا فروتنانه و با دل هایی مملو از بیم و امید، یگانه معبود خویش را بخوانید و همه چیز را از او طلب کنید زیرا اگر خداوند متعال اراده خیری نسبت به بنده اش داشته باشد هیچ احدی نمی تواند مانع آن شود و اگر چیزی را از بنده اش باز بدارد هیچ احدی نمی تواند آن را به او برساند و این نکته را بدانید که بهترین دعاء برای دنیا و آخرت تان، دعای راهیابی به راه راست می باشد: (اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ)یعنی: (پرودگارا ما را به راه راست رهنمون ساز)الفاتحة/٦ پس ای خواهان خیر بسوی این عبادت با اهمیت روی آور و ای خواهان شر از گناه دست برادر.
ای مؤمنان؛مطالب مذکور مصادیقی از راه های مشروع کسب خیر و برکت در این ماه باشکوه بود لذا پیش از اتمام فرصت آنها را دریابید
فما هي إلا ساعةٌ ثم تنقضي *** ويصبح ذو الأحزان فرحانَ جاذلا
-ای مؤمنان-لحظات دنیا چند ساعتی بیش نیستند که در نهایت سپری خواهند شد و (مؤمن) اندوهگین (هنگام ملاقات با معبودش و مشاهده پاداش) شاد و خرسند می گردد)
پرودگارا توفیق راهیاب شدن به بهشت را به ما عنایت بفرما و از پیمایش مسیرهای منتهی به دوزخ ما را دور نگه دار.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
شهر الصيام