حج و أعمال دهه نخست ماه ذی الحجه؛
سپاس و ستایش از آن الله است؛ او را می ستائیم و تتها از او کمک می طلبیم الله هر را هدایت کند هیچ کس نمی تواند گمراهش کند و اگر فردی را -بر اساس عدلش- گمراه کند هیچ راهنماگری برای او پیدا نخواهد شد و گواهی می دهم که تنها معبود برحق، الله است و او بی همتای بی شریک است و محمد بنده و پیامبر خداوند است؛
أما بعد:
ای مؤمنان؛ تقوای خداوند را پیشه کنید و نسبت به ادای فریضه حج که رکنی از ارکان اسلام و یکی از مبانی باشکوه دین است اهتمام بورزید زیرا از عبدالله بن عمر رضي الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (بني الإسلامُ على خمس: شهادةُ أن إله إلا الله وأن محمداً رسول الله وإقامُ الصلاة وإيتاءُ الزكاة وصومُ رمضان وحجُّ البيت من استطاع إليه سبيلاً)یعنی: ( اسلام بر پنج پایه بنا شده است: " گواهی دادن به اینکه تنها معبود برحق الله است و محمد فرستاده الله است" و" برپاداشتن نماز" و " پرداختن زکات" و" روزه گرفتن در ماه رمضان" و " حج خانه کعبه برای کسانی که توانایی- مالی و بدنی- دارند)صحیح بخاری حدیث (۸) و صحیح مسلم حدیث (١٦)
ای مؤمنان؛ فریضه حج برای کسیکه توانایی مالی و بدنی داشته باشد یک مرتبه در طول عمرش واجب است زیرا ابو هریره رضی الله عنه می گوید: (خطبنا رسولُ الله صلى الله عليه وسلم ، فقال: يا أيها الناس قد فرضَ اللهُ عليكم الحجَّ فحُجُّوا فقال رجلٌ: أكلُّ عامٍ يا رسول الله؟ فسكت حتى قالها ثلاثاً، فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : لو قلت نعم لوجبت ولما استطعتم)یعنی: ( رسول الله صلى الله عليه وسلم طی خطبه ای که برای ما ایراد می کرد فرمود: ای مردم خداوند حج را برای شما واجب گردانیده است پس آن را به جای آورد؛ مردی گفت: ای رسول خدا؛ آیا هر سال بایستی حج کنیم؟ رسول الله صلی الله عليه وسلم سکوت کرد و آن مرد سه مرتبه سؤال خویش را تکرار نمود؛ سپس رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: اگر آری می گفتم حج(هر سال) بر شما واجب می گشت که شما توانایی انجام آن را نمی داشتید) صحیح مسلم حدیث (۱۳۳۷)
ای مؤمنان؛ وجوب عبادت حج از قرآن و سنت و اجماع مسلمانان ثابت می شود.
خداوند متعال حج خانه خویش را برای هر مسلمان عاقل و بالغ و آزادی که توانایی مالی و بدنی دارد واجب کرده است از اینرو کسیکه توانایی مالی ندارد حج بر او واجب نمی باشد زیرا خداوند می فرماید: (وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا)يعنى: ( حج خانه (کعبه) برای آنهایی که توانایی- مالی و بدنی- دارند یک فریضه الهی است)آل عمران/٩٧ اما در مورد کسیکه توانایی مالی دارد ولی فاقد توانایی جسمی است باید گفت: اگر او بیماری است که امید بهبودی ندارد و یا سالخورده ای است که قادر به اجرای مناسک حج به تنهایی نیست در این صورت بایستی یک نفر را به نیابت از خودش جهت انجام مناسک حج تعیین نماید زیرا عبدالله بن عباس رضي الله عنهما می فرماید: (أن امرأة قالت: يا رسول الله، إن فريضةَ الحجِّ أدركَتْ أبي، شيخاً كبيراً، لا يثبتُ على الراحلةِ، أفأحجُّ عنه؟ قال: نعم)یعنی: ( زنی گفت: ای رسول خدا؛ فریضه حج بر پدرم واجب شده است اما او بسیار سالخورده می باشد و توان نشستن بر سواری را هم ندارد آیا به جای او حج بگزارم؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: (بله))صحیح بخاری حدیث (١٥١٣)
ای مؤمنان؛ تقوای خداوند را پیشه کنید و در صورتیکه از شروط وجوب این فریضه باشکوه الهی برخوردار هستید پیش از آنکه مانعی سد راه تان شود نسبت به انجام آن بشتابید و تاخیر نورزید زیرا از عبدالله بن عباس رضي الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (تعجلوا إلى الحجِّ، فإن أحدَكم لا يدري ما يعرِضُ له)یعنی: ( نسبت به ادای مناسک حج شتاب بورزید زیرا هیچ یک از شما نمی داند که چه پیشامدی برایش رخ خواهد داد)این حدیث را امام احمد در مسند خویش(٢٨٦٤) از طریق. اسماعیل از پدرش، ابو اسرائیل روایت کرده است و بوصیری در " الزوائد" گفته است: " این سند دارای اشکال است" و امام نسائي آن را "ضعیف " دانسته است اما حدیثی که ابو داود در سنن خویش(۱۷۳۳۲) و حاكم در مستدرك(١/٤٤٨) و امام أحمد در مسند خویش (١/٢٢٥) ازطریق حسن بن عمرو الفقیمی از مهران بن صفوان از عبدالله بن عباس رضي الله عنهما روایت کرده اند آن را تقویت می کند که طبق آن رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده است: ( من أراد الحج فليتعجل) يعنى: (کسیکه قصد حج ( خانه کعبه) را دارد بایستی بشتابد) و سیدنا عمر رضی الله عنه موضع گیری بسیار شدیدی در برابر کسانی که عبادت حج را بدن عذر ترک می کردند داشت بطوریکه سعید بن منصور در سنن خویش با سند "صحیح" از ایشان روایت می کند که فرمود: ( لقد هممت أن أبعث رجالاً إلى هذه الأمصارِ فينظروا كلَّ من كان له جِدةٌ ولم يحجَّ ليضربوا عليهم الجزيةَ، ما هم بمسلمين ما هم بمسلمين)یعنی: ( تصمیم گرفتم تا افرادی را به شهرهای مختلف بفرستم تا برای کسانی که با وجود توانایی مالی حج نمی کنند " جزیه" مقرر کنند چرا که آنها مسلمان نیستند، آنها مسلمان نیستند)حافظ در "التلخيص"منبع آن را به سنن سعید بن منصور (٢/٤٨٨) نسبت داده است.
و از سیدنا علي رضي الله عنه أنه روایت شده است که فرمود: (من قَدِرَ على الحجِّ فتركَه فلا عليه أن يموتَ يهودياً أو نصرانياً) یعنی: ( کسیکه با وجود توانایی، حج را ترک کند هنگام مرگ یا یهودی از دنیا می رود و یا نصرانی) این اثر را امام ترمذی در سنن خویش (٨١٧) روایت کرده و گفته است: سند این اثر "غریب" می باشد و تنها از این طریق روایت شده است و در سند آن اشکال وجود دارد زیرا هلال بن عبدالله مجهول است و حارث در روایت حدیث ضعیف می باشد.
چگونه ممکن است انسان مؤمن پس از شنیدن نصوص تهدیدآمیز مذکور در خصوص کسیکه با وجود توانایی حج را ترک می کند بازهم به آن مبادرت نورزد؟
ای مؤمنان؛
حج خانه خداوند از بزرگ ترین و باشکوه ترین عبادت ها می باشد که نصوص زیادی در بیان مزایای آن وارد شده است که از آن جمله می توان به آمرزیده شدن گناهان اشاره نمود زیرا از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( من حج فلم يرفث و لم يفسق رجع كيوم ولدته أمه) يعنى: ( کسیکه در طی ادای مناسک حج - با همسرش- نزدیکی نکند و مرتکب سایر گناهان نشود همانند روزی که از مادرش متولد شده است (بدون گناه، به منزلش) باز میگردد) صحیح بخاری حدیث(١٥٢١) و صحيح مسلم حديث (١٣٥٠)
و از عبدالله بن عمرو بن العاص رضي الله عنهما روایت شده است که وقتی پدرش سیدنا عمرو بن العاص رضی الله عنه قصد اسلام آوردن داشت، خطاب به رسول الله صلى الله عليه وسلم گفت: به شرطی اسلام می آورم که گناهان گذشته ام بخشیده شوند و رسول الله صلی الله عليه وسلم در پاسخ او فرموده بود: (أما علمتَ أن الاسلامَ يهدمُ ما كان قبلَه، وأن الهجرةَ تهدِم ما كان قبلَها، وأن الحجَّ يهدِمُ ما كان قبلَه)یعنی: ( آیا نمی دانی که اسلام آوردن و هجرت کردن و حج گزاردن گناهان پیش از آنها را از محو می کند؟)صحیح مسلم حدیث(١٢١)
و از مزایای دیگر انجام این عبادت باشکوه این است که موجب ورود حج گزار به بهشت می شود زیرا از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( الحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة) يعنى: ( حج مقبول، پاداشی جز بهشت ندارد) صحیح بخاری حدیث (۱۷۷۳) و صحیح مسلم حدیث (١٣٤٩)
و یکی دیگر از مزایای نفیس عبادت باشکوه حج این است که خداوند متعال به حج گزاران حاضران در صحرای عرفات نزدیک می شود و در مقابل ملائکه اش به آنها افتخار می نماید زیرا از ام المؤمنين عائشة رضي الله عنها روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (ما من يومٍ أكثرَ من أن يعتِقَ اللهُ فيه عبداً من النارِ من يومِ عرفةَ، وإنه ليدنو ثم يباهي بهم الملائكةَ، فيقولُ ما أرادَ هؤلاء؟)یعنی: ( خداوند در هیچ یک از روزهای- سال- همانند روز عرفه بندگان را از آتش دوزخ نمی رهاند - و علاوه بر آن به حج گزاران حاضر در صحرای عرفات- نزدیک می شود و در برابر ملائکه اش به آنها افتخار می کند و می فرماید: آنها به دنبال چیزی هستند؟) و امام ابن القيم رحمه الله در توصیف فضائل و مزایای روز عرفه می فرماید:
ويدنو به الجبـارُ جل جلاله يُبا *** هِي بهم أملاكَـه فهو أكرمُ
- در روز عرفات- خداوند بسیار توانا که از همه گرامی تر است به ( صحرای عرفات) نزدیک می شود و در برابر ملائکه اش به حضار موجود در آنجا افتخار می کند.
يقول عـبادي قـد أتوني محبةً *** وإني بهم برٌّ أَجُـودُ وأكرُمُ
و می گوید: بندگانم با رغبت و محبت نزد من آمده اند و من (از آنچه که تصور می کنند) نسبت به آنها بخشنده تر و سخاوتمندتر هستم.
فأشهِدْكُمُ أني غـفرتُ ذنوبَهم *** وأعطيتُهم ما أمَّـلُوه وأنعَمُ
لذا شما را گواه می گیرم که گناهان شان را بخشیدم و علاوه بر آنکه خواسته های شان را برآورده می کنم آنها را از مزید نعمت ها بهره مند شان می گردانم.
فبشراكُمُ يا أهلَ ذا الموقفِ الذي *** به يغفرُ اللهُ الذنوبَ ويرحمُ
پس ای کسانی که در این جایگاه( حاضر شده اید) بشارت باد شما را که خداوند به برکت این روز گناهان تان را می آمرزد و شما را مشمول رحمت خویش می گرداند.
لذا تا عمر باقیست فرصت ها را دریابید و خود را از این مزایای نفیس محروم نکنید و بسوی کسب خیرات و برکات بشتابید و برای سفر آخرت خویش که هر لحظه ممکن است آغاز شود توشه برگیرید که بهترین توشه تقوای است:
فلا ترَجِّ فعلَ الخيرِ يوماً إلى غدٍ ***لعل غدا ً يأتي وأنت فقيدُ
"هیچ موقع انجام کار خیر را به فردا موکول مکن که شاید فردا فرابرسد و شما در قید حیات نباشی"
ای کسانی که کوله بار سفر حج را بسته و آماده عزیمت به حرم امن الهی و حج خانه خداوند هستید در اینجا چند مورد مهم را برای تان خاطرنشان می سازم تا با رعایت آنها از مزایای نفیسی که بر این عبادت باشکوه مترتب می شود بهره مند گردید:
۱- اخلاص برای خداوند متعال؛ زیرا حج، عبادت است و بایستی مانند سایر عبادت ها خالصانه و به دور از شرک و ریاء تنها برای الله انجام بپذیرد که شعار حج گواه این ادعاء می باشد:
"لبيك اللهم لبيك، لبيك لا شريك لك لبيك" یعنی: (پروردگارا گوش به فرمانم و بسوی تو می شتابم، بارالها گوش به فرمانم و هیچ چیز و هیچ احدی شریک تو نیست) و از ابوامامه رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (إن اللهَ لا يقبلُ من العملِ إلا ماكان خالصاً وابتُغِي به وجهُه)يعني: (خداوند متعال تنها عملي را مي پذیرد که خالصانه برای او باشد و فقط به خاطر او انجام گرفته شده باشد) سن نسائي (٣١٤٠)و طبرانی(٨/١٤٠) حديث (٧٦٢٨) و حافظ ابن حجر رحمه الله در " الفتح" ( ٦/٢٨) سند آن را " جید" دانسته است.
۲-پیروی کردن از رسول الله صلی الله عليه وسلم در گفتار و کردار و رفتارهای ظاهری و باطنی؛ زیرا رسول الله صلى الله عليه وسلم ما را نسبت به پیروی از خودش در انجام عبادت ها و همچنین مناسک حج ترغیب کرده و در حج پایانی خویش فرموده است: ( خذوا عني مناسككم) يعنی: (شیوه حج گزاردن خویش را از من بیاموزید) صحیح مسلم حدیث (١٢٩٧)
٣-اهتمام ورزیدن به یادگیری احکام حج پیش از آغاز آنها؛ زیرا این امر باعث می شود تا خداوند را عالمانه و آگاهانه پرستش کنید از اینرو تا جاییکه می توانید نسبت به آموزش صحیح احکام حج اقدام بورزید که به لطف الهی تحقق این أمر از طریق کتاب ها و نوارهای صوتی و تصویری میسر می باشد لذا پیش از شروع به انجام مناسک حج نسبت به مطالعه و مشاهده موارد آموزشی مذکور اهتمام بورزید و اگر مطلبی را متوجه نشدید از أهل علم بپرسید.
٤- انتخاب دوست و همراه صالح برای سفر؛ زیرا این امر پیمایش مسیر هدایت را آسان می کند و بیانگر صالح بودن خود شما نیز می باشد:
عن المرءِ لا تسألْ وسَلْ عن *** قرينه فكلُّ قرينٍ بالمقارَنِ يهتدي
"- برای شناختن یک فرد- از خود او تحقیق نکن بلکه سراغ دوست او را بگیر چرا که هر انسان راه همنشين خویش را می پیماید"
٥- خودداری کردن از نزدیکی زناشویی، گناه و مشاجره و درگیری در ایام حج زیرا خداوند می فرماید: ( الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ ۚ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ)یعنی: ( حج در ماه های معینی ( که عبارتند از شوال و ذی القعده و ذی الحجه) انجام می شود لذا کسیکه در این ماه ها حج را بر خویش واجب گرداند( قصد انجام حج کند بایستی بداند که)نزدیکی زناشویی و گناه و مشاجره کردن در مناسک حج روا نمی باشد..)البقرة/١٩٧
ای مومنان؛ موارد نهی شده در آیه مذکور اعم از نزدیکی زناشویی، گناهان و مشاجرات و درگیری ها، پاداش حج را از بین می برند و حج گزار را از فضیلت های بیشماری محروم می دارد.
٦-خودتان را برای مشقت ها و دشواری های این عبادت باشکوه آماده کنید و پاداش آن را نزد خداوند متعال بجویید زیرا همانطور که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرموده است: حج، جهاد بدون نبرد است.
خطبه دوم:
أما بعد:
ای مؤمنان؛
چند روز دیگر وارد یکی دیگر از اوقات پرخیر و برکت سال موسوم به " دهه نخست ذی الحجه" می شویم که محل سرازیر شدن موهبات و خیرات فراوان الهی است بطوریکه برترین فرصت حصول خیر و کسب پاداش در سال تلقی می شوند زیرا از عبدالله بن عباس رضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( ما العمل في الأيام أفضل منها في هذه؛قالوا: و لا الجهاد قال: و لا الجهاد إلا رجل خرج يخاطر بنفسه و ماله فلم يرجع بشيء)يعني: ( انجام دادن كارهاي شایسته در هیچ یک از روزهای سال به اندازه این -ده روز نخست ذی الحجه- بافضیلت تر -و محبوب تر نزد خداوند نیست-گفتند: آیا جهاد هم چنین فضیلتی ندارد؟فرمود: حتی جهاد؛ مگر فردی که با جان و مالش - برای جهاد در راه خدا- خارج شده باشد و با هیچ یک از آنها برنگردد ( شهید شود))صحیح بخاری حدیث (٩٦٩)بنابراين دهه نخست ذی الحجه بعنوان بافضیلت ترین شبانه روز سال به شمار می آید و برخی از اهل علم آنها را از دهه پایانی رمضان هم برتر دانسته اند که این دیدگاه در خصوص شب های آن بی تردید صدق می کند زیرا خداوند متعال بر شب های آن سوگند یادکرده است که چنین عنایتی از سوی یگانه معبود کائنات در اثبات فضیلت و اهمیت دار بودن آنها کفایت می کند: (ِوَالْفَجْرِ (۱) وَلَيَالٍ عَشْرٍ(۲))یعنی: ( سوگند به سپیده دم (۱) و سوگند به شب های دهگانه( نخست ماه ذی الحجه))الفجر/۱-۲ و همچنین رسول الله صلی الله عليه وسلم ما را به انجام مزید اعمال صالح در این ده روز توصیه کرده است که خود بیانگر بافضیلت بودن روزهای این ده شبانه روز می باشد لذا تا فرصت برقرار است با انجام انواع و اقسام أعمال صالح در این شبانه روز به نفع آخرت تان بهره برداری کنید و ترازوی اعمال صالح تان را سنگین و سنگین تر نمایید.
ای مؤمنان؛ بهترین چیزی که در این شبانه روز می توان بوسیله آن به خداوند متعال نزدیک شد پرداختن مزید به ذکر و یاد اوست زیرا خداوند می فرماید: (وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍِ)یعنی: (و - حج گزاران- در روزهای مشخصی نام خداوند را( بیشتر) یادکنند) الحج/٢٨ عبدالله بن عباس رضی الله عنهما در تفسیر این آیه می فرماید: (( أَيَّامٍ مَعْلُومَات) یا همان روزهای مشخص ، دهه نخست ماه ذی الحجه می باشند که این دیدگاه گروهی از مفسران نیز می باشد و از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( ما منْ أيامٍ أعظمُ عند الله، ولا أحب إليه من العمل فيهنَّ، من هذه الأيام العَشْر، فأكْثِروا فيهنَّ من التهليل والتكبير والتحميد)يعنى: (انجام دادن عمل صالح در هیچ یک از روزهای سال همانند انجام آنها در این ده شبانه روز نزد خداوند بافضیلت تر و محبوب تر نیست لذا در این ده شبانه روز، بیشتر به تلفظ و تدبر اذکار " لا اله الا الله" و " الله اکبر" و " الحمدلله" بپردازید) ابن حدیث را امام احمد در مسند خویش حدیث (٥٤٢٣) روایت کرده است و احمد شاکر رحمه الله سند آن را" صحیح" دانسته است.
بنابراین همه لحظات و مکان هایی که در آنها حضور دارید را با ذکر خداوند متعال و تلاوت قرآن عطرآگین کنید و اذکار وارد شده در این ایام اعم از"الله أكبر، الله اكبر، الله اكبر، لا اله الا الله، الله اكبر، الله أكبر و لله الحمد" را بیشتر تلفظ و تدبر کنید زیرا در صحیح بخاری وارد شده است که عبدالله بن عمر و ابوهریره رضی الله عنهم در دهه نخست ذي الحجة به بازار مي رفتند و با صدای بلند تکبیر می گفتند و مردم هم به دنبال آنها تکبیر می گفتند(صحیح بخاری مقدمه حدیث٩٦٩)
بنابراين بافضیلت ترین عملکرد این ایام ذکر و یاد خداوند متعال می باشد که حتی از جهادی که فرض عین نیست هم برتر می باشد.
از جمله أعمالی که در این شبانه روز نسبت به انجام آن توصیه و تاکید شده است، روزه گرفتن، خصوصا در روز نهم ذی الحجه ( روز عرفه) می باشد زیرا از ابوقتاده انصاری رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (صيام يوم عرفة احتسب علي الله أن يكفر السنة التي قبله و السنة التي بعده) يعني: (من-پاداش- روزه روز عرفه را در نزد خداوند چنین به شمار می آورم که کفاره گناهان سال گذشته و سال جاری باشد)صحيح مسلم حديث (١١٦٢)
یکی دیگر از اعمال مشروع که در این ایام به آن توصیه شده است، آماده شدن برای قربانی کردن می باشد زیرا از أم سلمه رضي الله عنها روايت است که رسول الله صلي الله عليه وسلم فرمود: ( إِذَا رَأَيْتُمْ هِلَالَ ذِي الْحِجَّةِ وَأَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ يُضَحِّيَ ، فَلْيُمْسِكْ عَنْ شَعْرِهِ وَأَظْفَارِهِ )يعني: ( هرگاه هلال ماه ذی الحجه را مشاهده کردید و یکی از شما قصد قربانی کردن - در روز عید- را داشت تا- لحظه قربانی کردن- از کوتاه نمودن مو وناخن هایش خودداری کند)صحیح مسلم حدیث ۱۹۷۷
این حکم ویژه شخص قربانی کننده است و فرزندان و همسرش را شامل نمی شود از اینرو لحظه لحظه این فرصت پرخیر و برکت را مغتنم شمارید چرا که به سرعت سپری می شوند:
فما هي إلا ساعةٌ ثم تنقضي *** ويصبح ذو الأحزان فرحانَ جاذلا
-ای مؤمنان-لحظات این فرصت -گرانبها- چند ساعتی بیش نیستند که در نهایت سپری خواهند شد و (مؤمن) اندوهگین و خسته (هنگام ملاقات با معبودش و مشاهده پاداش) شاد و خرسند می گردد)
بنابراین تا جاییکه می توانید خود را در مسیر موهبت ها و برکت های سرازیر شده الهی قرار بدهید و نهایت بهره برداری را از این فرصت باشکوه ببرید و اگر یکی از شما به هر دلیلی توفیق انجام اعمال شایسته مذکور را نداشت حداقل از آزار رسانیدن به دیگران و ارتکاب گناهان خودداری نماید زیرا در صحیح بخاری و مسلم از ابوذر رضی الله عنه روایت شده است که" شخصی در خصوص سرآمد کارهای شایسته از رسول الله صلی الله عليه وسلم سؤال نمود و پس از آنکه رسول الله صلی الله عليه وسلم چند نمونه از بهترین کارهای شایسته را برای او برشمرد، آن مرد گفت: اگر نتوانستم آنها را انجام بدهم چه کار کنم؟ رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (تعين صانعا أو تصنعُ لأخرقٍ، قال: يا رسولَ الله، أرأيت إن ضعفت عن بعضِ العملِ؟ قال صلى الله عليه وسلم : تكفُّ شرَّك عن الناسِ فإنها صدقة منك على نفسك)يعني: ( در این صورت شخص پیشه گری را- در کارش- یاری کن و یا به شخصی که حرفه و پیشه ای نمی داند چیزی بساز) آن مرد گفت: ای رسول خدا اگر این کار هم از دست من برنیامد چه کار کنم؟ فرمود: (در این صورت شر و گزند خود را از مردم دور بدار که این صدقه ای برای شما محسوب می شود)مراجعه کنید به صحیح بخاری حدیث( ٢٥١٨) و صحيح مسلم حديث (٨٤)
ای مؤمنان بدانید که دهه نخست ذی الحجه، بافضیلت ترین شبانه روز سال می باشند لذا پاداش کارهای شایسته در آن ایام چند برابر می شود و گناه کارهای ناشایست نیز مضاعف می گردد از اینرو بسوی آمرزش و رحمت پرودگار خویش بشتابید.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
الحج و اعمال عشر ذي الحجة؛