الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:خداوند متعال در قرآن می فرماید: (وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ) يعنى: ( بخورید و بیاشامید تا سفیدی صبح از سیاهی شب (شفق صادق) برای تان آشکار شود)البقره/۱۸۷ اين آیه بیانگر آن است که باطلوع فجر صادق، خوردن و آشامیدن و نزدیکی زناشویی برای روزه دار حرام می باشد و جای هیچ اختلاف نظری در این مورد وجود ندارد.و دلیل دیگری که بیانگر این مطلب می باشد حدیثی است که در صحیح بخاری از ام المؤمنين عائشه رضی الله عنها روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم خطاب به اصحابش- رضی الله عنهم- می فرمود: (لايمنعكم أذان بلال فإنه يؤذن بليل)يعني: (اذان بلال شما را لإ خوردن سحری بازندارد زیرا بلال زمانی اذان می دهد که پاسی از شب باقی مانده است) و سپس فرمود: ( كلوا و اشربوا حتي يؤذن إبن أم مكتوم فإنه لايؤذن حتي يطلع الفجر) يعني: (تا وقتی که ابن أم مکتوم اذان نداده است بخورید و بیاشامید زیرا او هنگام طلوع فجر صادق اذان می دهد) اما حدیث دیگری در سنن ابوداود از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( إذا سمع أحدكم النداء و الإناء في يده فلايضعه حتي يقضي حاجته منه) يعني: ( هر گاه یکی از شما صدای اذان را بشنود و در دستش ظرف-آبی- باشد نباید قبل از رفع نیازش آن را کنار بگذارد) سنن ابوداود(۲۳۵۰) أبو حاتم این حدیث را ضعیف دانسته است اما حاکم در مستدرك خود آن را صحیح دانسته و گفته است: این حدیث بر اساس شروط امام مسلم صحیح است اما امام بخاری و مسلم آن را روایت نکرده اند؛ و ابن مفلح در الفروع (۳/۷۰) می گوید: ( اگر حدیث، صحیح هم باشد معنای آن مشمول قبل از تحقق طلوع فجر صادق است) و امام بیهقی در سنن خود (٤/٢١٨) می گوید: ( اگر این حدیث صحیح هم باشد مفهوم آن نزد اکثریت علماء چنین است : باتوجه به اینکه رسول الله صلی الله علیه وسلم می دانست مؤذن-اول- قبل از طلوع فجر صادق اذان می گوید لذا آشامیدن خود را به لحظاتی قبل از نماز صبح (قبل از دخول فجر صادق) موکول می کرد)بنابراین اگر مؤذن بر اساس تقویمی که وقت طلوع فجر به طور قطعی با آن مشخص نشده است اذان می دهد در این صورت به نظر من خوردن و نوشیدن- ضروری- در این وقت جایز است - زیرا طلوع فجر صادق برای وی محقق نشده است- اما خودداری کردن از خوردن و آشامیدن با شنیدن صدای موذن بااحتیاط تر و قابل اطمینان تر است؛ والله أعلم.
برادرتان:شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
١٤٢٤/٩/٢٦ هجري قمري
