الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و  بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.أما  بعد:

با بررسی  های انجام شده چنین به نظر می رسد که اجماع  مذکور  نادرست  است زیرا اجماع صحیحی در مورد عدم چرخش زمین ثابت نشده است و کسانی که در خصوص عدم چرخش زمین اجماع  نقل می کنند چه بسا به گفته  امام قرطبی  رحمه  الله  استناد  می کنند که در تفسیر آیه: (وَهُوَ الَّذِي مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْهَارًا)يعنى: ( و-الله- آن ذاتى است که زمین را گستراند  و در آن کوه ها و رودها را آفرید)الرعد/۳ بیان کرده و گفته است: ( همه مسلمانان  و اهل کتاب معتقدند  که زمین، ساکن و گسترده  است و  تنها هنگام  وقوع  زلزله  حرکت می کند)التفسير (٩/٢٨٠)

حال اگر بپذیریم  که مطلب فوق  اجماع  است اما باید گفت که اجماع  نادرستی  است زیرا بر اساس  نص  صریحی به آن  استناد نشده  است و گفته مذکور امام قرطبی  رحمه  الله  تنها بر اساس  معلومات  و دانش  آن زمان  بوده  است که چنین مطلبی  را نتوان  اجماع  نامید  زیرا اجماع  بایستی  بر اساس  شنیدن  یا حس  باشد که هیچ مطلبی  در قرآن و سنت  مبنی  بر عدم  گردش  زمین  نشنیده ایم  و همچنین هیچ دلیل  حسی مبنی بر اثبات  مطلب مذکور  وجود ندارد از اینرو گفته مذکور  امام قرطبی  رحمه  الله  تنها بر اساس اجتهاد و معلوماتی  بود که مردم آن زمان  به ایشان ارائه کرده بودند  و بر اساس علم و یقین نبوده است.قوی ترین دلیل علمایی  که قائل به عدم گردش  زمین هستند این است که خداوند  متعال  زمین را با وصف" قَرَارًا" توصیف  کرده و فرموده  است: (اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا) یعنی: ( الله آن ذاتی  است که زمین را برای شما- بعنوان- جایگاه-سکونت- درنظر گرفت)غافر/٦٤ در آیه  مذکور دلیلی  مبنی  بر عدم چرخش  زمین  وجود ندارد  بلکه بیانگر لطف الهی مبنی  بر سکونت گاه و زندگی آرام  انسان بر روی زمین  است و  این آرامش بدلیل  وجود کوه هایی  است که خداوند  جهت استقرار زمین  بر روی آن آفریده  و فرموده  است: (وَجَعَلْنَا فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِهِمْ)يعني: ( و در زمین  کوه هایی  آفریدیم  تا-نظم  و توازن- انسان  ها را برهم نزند)الأنبياء/٣١ أما آرام بودن  زمین دلیل عدم چرخش  آن نیست زیرا در زندگی  روزمره  خویش با نمونه  های زیادی  که شبیه  این مساله هستند برخورد  می کنیم؛ به طور  مثال: مسافرانی که سوار  کشتی هستند  را در نظر بگیرید  که با وجود حرکت کشتی به آرامی داخل آن مستقر شده و  منتظر رسیدن به مقصد هستند و اگر دریا دارای امواج خروشان نباشد هیچ چیزی  مانع رفت و آمد معمولی آنها در داخل کشتی نمی شود و آفرینش خداوند  متعال  که هرچیز  را در نهایت کمال  ایجاد کرده است بسیار دقیق تر و منظم  از ساخته  های مخلوقاتش می باشد لذا هیچ تعارضی در بین آرام بودن زمین و حرکت  و چرخش آن وجود ندارد.و برخی از علماء در استدلال به عدم چرخش زمین به آیاتی که در خصوص حرکت خورشید  و ماه هستند استناد  نموده اند که خداوند  می فرماید: (وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَهَا ۚ ذَٰلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ(٣٨)وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّىٰ عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ(٣٩) لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ ۚ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ(٤٠)) يعنى: ( و خورشید بسوی جایگاه خود در حرکت است؛ این حرکت- نتیجه- حساب و کتاب و اندازه  گیری  دقیق  خداوند  غالب  و بسیار آگاه می باشد (۳۸) برای ماه- هم- منازل( مدارهایی) در نظر گرفته ایم  که- بعد از گذشتن از آنها- به شکل خوشه خشکیده  و قوسی  شکل  درخت خرما  در می آید (۳۹)نه سزاوار  خورشید است که- در مدار  خود شتاب کند- و به ماه برسد و نه سزاوار  شب است که از روز  سبقت بگیرد- بلکه- هر یک از آنها در مداری- که برای شان درنظر گرفته شده است- شناور هستند(٤٠))يس/٣٨-٤٠ آیات کریمه  مذکور بیانگر نفی چرخش زمین  نیستند بلکه اثبات کننده حرکت خورشید و ماه می باشند لذا  بر اساس آنچه گذشت به این نتیجه می رسیم که در قرآن و سنت رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  و کلام سلف امت هیچ نصی  مبنی  بر نفی چرخش  زمین  وجود  ندارد و از طرفی  تحقیقات  علمی نیز گردش  زمین  را ثابت کرده  اند.لازم به توضیح است که مساله چرخش زمین از مسائل دینی به شمار نمی ورد زیرا هیچ نصی صریحی  در قرآن و سنت مبنی بر نفی یا اثبات  آن وارد نشده است از اینرو مرجع  در اثبات یا نفی چرخش زمین بررسی ها و تحقیقات علمی می باشد. والله  أعلم. 

برادر  شما:شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله  المصلح  

١٤٣٤/١١/٥هجري  قمري